Agatha Christie ve Ahmet Ümit'in eserlerine Willard Huntington Wright'ın ve Raymond Chandler'ın polisiye roman ilkeleri bağlamında karşılaştırmalı yaklaşım

---

Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karşılaştırmalı Edebiyat Bilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: RABİA DEMİR

Danışman: Fesun Koşmak

Özet:

İnsanoğlunun varolduğundan itibaren işlediği en büyük suç hiç kuşkusuz ki bir diğerini yok etme amaçlı katletmesi olmuştur. Cinayet insanların hayatlarında yaşayabileceği en trajik ve en sarsıcı travmalardan birisidir. Bu trajik olay kadim eserlerden başlayarak birçok anlatıya konu olurken özellikle on dokuzuncu yüzyılda başlayan polisiye romanının ana konusunu oluşturur. Polisiye romanın örneklerinin incelendiği bu çalışmada amaç Agatha Christie ve Ahmet Ümit’in seçili eserlerini Willard Huntington Wright ve Raymond Chandler’ın polisiye romana ait ilkelerine dayanarak karşılaştırmaya çalışmaktır. Bu karşılaştırmalı çalışmanın sonucunda yazarların seçili eserlerinde Wright ve Chandler’ın polisiye ilkelerinin incelenmesinde, eserlerde bazı ortak noktaların bulunduğu bazı eserlerde ise bu ilkeleri içermeyen yazım özellikleri olduğu tespit edilmiştir. Wright ve Chandler’ın tür ile ilgili ifade ettiği ilkeler ve özel de polisiye vi roman genelde ise edebiyat eserlerinin sınırlı kalıplar içinde yaratılmadığının bir göstergesidir. Ancak çalışmanın sonunda elde edilen bulgular polisiye türün edebiyat çalışmalarında başvurulan diğer kuramların dışında farklı bir kuramsal metotla çalışılabileceğini göstermesi açısından önemlidir. Başka polisiye yazarlarının eserleri bu bağlamda incelenebilir. Dolayısıyla çalışmanın daha önce üzerinde çok eğilinmemiş polisiye edebiyat üzerine yapılacak çalışmalara bir yol açacağı ve karşılaştırmalı edebiyat alanında yazılmış bu tez ile polisiye roman türüne yeni bir çalışma alanı yaratacağı düşünülmektedir.