Akademik Veri Yönetim Sistemi
Başaran C. H., Artvinli F.(Yürütücü)
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, BAP Araştırma Projesi, 2023 - 2025
Türkiye’de tıp alanında yayımlanan dergi, gazete ve bülten gibi süreli yayınların başlangıcı 19. yüzyıl ortalarına uzanmaktadır. Bugüne kadar Osmanlıca ve Türkçe yayımlanan tıp dergileri hakkında tanıtım, inceleme yazıları, yeniden ve tıpkıbasım gibi irili ufaklı çalışmalar yapılmış ise de uzun bir döneme yayılan, düzenli olarak yayımlanan bir tıbbi süreli yayının dijitalleştirilmesi maalesef gerçekleştirilememiştir. Projenin ana konusu, 1919-1952 yılları arasında 33 yıl boyunca aylık düzenli olarak yayınlanan İstanbul Seririyatı dergisinin tüm sayı ve içeriklerini bir araya getirip, koleksiyonu dijitalleştirmek, ayrıntılı dizin hazırlamak ve veri tabanını kütüphane üzerinden açık erişime sunmaktır. İstanbul Seririyatı dergisi, 389 sayı olarak yayımlanmış, yaklaşık olarak 10.000 sayfanın üzerinde büyük bir külliyattır. Osmanlı-Türkiye tıp tarihi açısından en önemli dergilerden biri olan İstanbul Seririyatı psikiyatri, nöroloji, dermatoloji, halk sağlığı, radyoloji, mikrobiyoloji gibi tıbbın pek çok alanında kaleme alınmış özgün yazılar, araştırmalar, çeviriler, tıp dünyasından haberler, hekimlerin biyografileri, aylık tıbbi haberler, kongreler, kitaplar, duyurular, hekim ve hastane fotoğrafları, karikatürler gibi farklı ve zengin bir yayın içeriğine sahiptir. Osmanlı-Türkiye tarihinin kritik ve uzun bir dönemini kapsayan İstanbul Seririyatı dergisinin tüm koleksiyonu şahsi arşiv ya da kütüphanede bulunmamaktadır; derginin farklı yıllara ait sayıları farklı kütüphanelerde ve şahıslarda eksik ve parçalı haldedir. Bu proje ile İstanbul Seririyatı (1919-1952) dergisinin tüm sayılarının profesyonel tarama ile dijitalleştirilmesi, ayrıntılı dizinin hazırlanması, çevrimiçi veritabanı oluşturulması ve tüm sayıların açık erişime açılması amaçlanmaktadır. Projede üç aşamalı bir yöntem belirlenmiştir: koleksiyonu oluşturma, dijitalleştirme ve ayrıntılı dizin hazırlama. Derginin tüm sayıları profesyonel tarayıcı ile dijitalleştirilirken eş zamanlı olarak tüm sayıların içeriği incelenerek, her sayı için ayrıntılı dizin oluşturulacaktır. Projenin son aşamasında, dergiye özel tasarlanacak web sayfasında derginin ayrıntılı dizini ve arşivi (yıllara, sayılara göre) yüklenecek, veritabanı oluşturulacak ve son kontrollerin ardından koleksiyon erişime açılacaktır. Projenin hedef kitlesi hem sosyal bilimler (tarih, bilim tarihi, tıp ve sağlık tarihi, iktisat, sosyoloji vd.) hem de sağlık bilimleri (halk sağlığı, sağlık yönetimi, hemşirelik, tıp eğitimi, psikiyatri, nöroloji, dermatoloji vd) alanındaki öğrenciler, araştırmacılar ve araştırma kurumlarıdır. Proje süresince İstanbul Seririyatı dergisinin içerik ve önemine ilişkin tebliğ ve akademik yayınlar kaleme alınacak; tıbbi süreli yayınlar ile ilgili çalıştay düzenlenecek, konunun önemi, dijitalleştirme ve arşiv pratikleri üzerine yapılacak tartışmalar ve deneyim paylaşımları ile birlikte daha geniş çevrelerin bu türden tıbbi süreli yayın, dijital arşiv ve açık erişimlerden haberdar olması sağlanacaktır. Proje tamamlandığında ve veritabanı açık erişime açıldığında, İstanbul’un sağlık tarihi başta olmak üzere Türkiye’nin 1919-1952 yılları arasında sağlık ile ilgili her türden sosyal bilim ve sağlık bilimlerini ilgilendiren konularda çalışma yapan araştırmacılar için, bu dijital arşiv en önemli başvuru kaynaklarından biri olacaktır.