Akademik Veri Yönetim Sistemi
Gezgin S.(Yürütücü), Tuğrul K. M.
TAGEM Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Projesi, 2018 - 2022
Bitkisel üretimde katı kimyasal gübrelerle toprağa uygulanan besin elementlerinden toprak, gübre ve iklim özelliklerine, uygulama şekli, miktarı ve zamanına bağlı olarak gaz şeklinde uçma, yıkanma ve fiksasyon şeklinde çok önemli düzeylerde kayıplar meydana gelmektedir. Literatürde bu kayıpların azaltılması ve gübrelerle verilen besin elementlerinin bitkilerce alım etkinliğinin artırılmasının geleneksel katı kimyasal gübreler yerine sıvı kimyasal gübrelerin kullanılması ile sağlanabileceğini ortaya koyan çalışmalar bulunmaktadır. Bu nedenle Ülkemizde ilk defa çok fazla ekimi yapılan buğday, mısır, ayçiçeği, pamuk ve şeker pancarı bitkilerinin ekimi esnasında ve üstte kullanılan katı kimyasal gübreler yerine sıvı kimyasal gübreler kullanılarak verim bakımından karşılaştırılması, kullanılacak gübrelerin geliştirilmesi ve üretilmesi yanında ekimde sıvı gübre ve tohum ekimi yapabilen kombine ekim makinesinin geliştirilmesi, bitkilerin gelişme döneminde üst gübre olarak sıvı gübre uygulayabilen çapa makinesinin geliştirilmesi ve üretilmesi amacıyla bu proje planlanmıştır.
Proje kapsamında yapılan çalışmalarla söz konusu bitkilerin ekimlerinde tohumla birlikte banda sıvı gübre uygulayabilen ekim makineleri, buğday hariç diğer bitkilerin gelişme dönemlerinde bitki sıralarına 7.5 cm mesafede ve 12-15 cm derinliğinde sıvı gübre uygulayabilen çapalamalı gübreleme makineleri, bu makinelerde kullanmak için elektronik kontrollü sıvı gübre dozajlama ayar regülatörü ve toprak altına sıvı gübre enjekte edebilen aparatlar geliştirilmiş ve patenti alınmıştır.
Yürütülen tarla denemelerinde 2018-2019 ve/veya 2019-2020 üretim yıllarında katı
formdaki geleneksel gübre uygulamalarına göre fosforu ortofosfat ve polifosfat formunda
içeren sıvı gübre uygulamaları ile ortalama tane verim sonuçları dikkate alındığında kuru
şartlarda yetiştirilen buğday bitkisinde % 3 ve % 7, sulu koşullarda % 1 ve % 5, mısır bitkisinde
% 5 ve % 10, ayçiçeği bitkisinde % 13 ve % 11, pamuk bitkisinde % 7 ve % 7 ve şeker pancarı
bitkisinde %1 ve % 16 oranlarında değişimler olduğu ve sıvı uygulamaların gelenekesel katı
gübre uygulamalarına göre verimde istatistiki bakımdan önemli seviyede artışların olduğu
belirlenmiştir. Ayrıca Konya, Eskişehir, Kırklareli, Adana, Şanlıurfa, İzmir, Samsun ve Ankara
illerinde 2 yıl süre ile yürütülen tarla denemelerinin ortalama tane verimleri geleneksel olarak
kullanılan katı kimyasal gübre uygulamalarına göre fosforu ortofosfat ve polifosfat formunda
içeren sıvı gübre uygulamalarıyla % 5 ile % 9 oranlarıonda artışa neden olduğu belirlenmiştir.
Ayrıca bütün denemelerde buğday, mısır, ayçiçeği, pamuk ve şeker pancarı bitkilerinin kalite
özellikleri sıvı gübre uygulamaları ile geleneksel katı gübre uygulamalarına göre daha fazla
artışların olduğu belirlenmiştir.