Eksojen sirke uygulaması ile farklı gelişme evrelerindeki mısırda (Zea Mays L.) kuraklık stresi toleransı


Creative Commons License

AVCI S. (Yürütücü), KAYA M. D., SARICA T.

Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, BAP Araştırma Projesi, 2023 - 2025

  • Proje Türü: Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje
  • Destek Programı: BAP Araştırma Projesi
  • Başlama Tarihi: Nisan 2023
  • Bitiş Tarihi: Mart 2025
  • Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Proje Özeti

Bu proje çalışmasında; eksojen sirke kullanımının tanelik mısırın farklı gelişim dönemlerinde [çimlenme, erken vejetatif (V2-V5) ve vejetatif-olgunluk (V6-R6)] kuraklık stresinin etkisini azaltmadaki rolü araştırılmıştır. Farklı sirke solusyonlarıyla [KK (Kontrol kuru), KS (Kontrol su), S40 (1/40 sirke) ve S20 (1/20 sirke)] tohum uygulaması yapılan mısır tohumları PEG 6000 ve saf su ortamında çimlenmeye alınmıştır. PEG 6000 ortamında oluşturulan kuraklık stresi altında sirke uygulamalarının çimlenme ve fide özellikleri üzerine etkisi olumsuz bulunurken, su ortamında yapılan çimlenme çalışmalarında özellikle kök ve sürgün uzunluğu bakımından 1/40 sirke uygulamasıyla kontrol-kuru uygulamaları yüksek ve benzer sonuçlar göstermiştir. İklim odası koşullarında yapılan V2-V5 dönemi çalışmalarında genel olarak yapraktan sirke uygulamaları daha etkindir. % 80 T.K.’de Pİ0937 çeşidinde sirke uygulaması kontrole göre bitki boyu, sap kalınlığı, yaş ağırlık, kök uzunluğu ve yaprak alanı üzerinde artış sağlarken, DKC6050’de tam tersi durum gerçekleşmiştir. Bununla birlikte, elektrolit sızıntısı ve SPAD değerleri bu koşullarda her iki çeşittede sirke uygulamasından olumlu etkilenmiştir. % 40 T.K.’de ise her iki çeşittede farklı sirke uygulamalarıyla bitki boyu ve kök uzunluğunda artış gözlenmiştir. Öte yandan Pİ0937 çeşidinde yaprak yüzey sıcaklığı ve DKC6050 çeşidinde ise sap kalınlığı sirke uygulamasıyla birlikte artmıştır. Sera şartlarında yapılan gözlemlerde yaprak bağıl su içeriği, elektrolit sızıntısı, yaprak yüzey sıcaklığı ve yaprak alanı dışında incelenen özelliklerde çeşit × kuraklık × sirke uygulama interaksiyonu önemli değildir. % 80 T.K.’de DKC6050’de sirke uygulamasıyla yaprak bağıl su içeriğinde artış ve elektrolit sızıntısı bir azalma görülürken, Pİ0937 çeşidinde tam tersi bir durum oluşmuştur. Diğer yandan her iki çeşittede sirke uygulamasıyla birlikte yaprak yüzey sıcaklığı azalmış ve yaprak alanı artmıştır. % 40 T.K.’de ise normal şartlardakinin tam tersi olmuş ve Pİ0937 çeşidinde sirke uygulaması yaprak bağıl su içeriğini artırmış ve elektrolit sızıntısını düşürmüştür. Verim öğelerinde 3’lü interaksiyon önemsiz olmakla birlikte sirke uygulamaları koçanda dane sayısı (kökten), bin tane ağırlığı (kökten veya yapraktan) ve verimde (kökten) artış sağlarken, uç boşluğunda (kökten veya yapraktan) azalmaya neden olmuştur. Sonuç olarak; asetik asit kaynağı olarak sirke çeşitlere göre değişmekle birlikte farklı kuraklık şartlarında bazı morfolojik ve fizyolojik özellikler üzerinde olumlu etki yapmıştır. Bununla birlikte, genel olarak sirke uygulamalarının verim özellikleri üzerinde olumlu etkisi olmuş, ancak kurak koşullardaki etki tam olarak ortaya çıkmamıştır.