Akademik Veri Yönetim Sistemi
TÜBİTAK Projesi, 1001 - Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı, 2025 - 2027
Genel olarak yükseköğretimde ve özel olarak hukuk eğitiminde, kalite standartlarının belirlenmesi ve bu standartların izlenmesinin sağlanmasına dair faaliyetler, başta Avrupa Birliği (AB) üye devletleri ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD) olmak üzere gelişmiş ülkelerde, öteden beri mevcuttur. İlgili standartlara ilişkin sürdürülen çalışmalar sayesinde, eğitim kalitesinin artırılması, hiç değilse belli bir düzeyde tutulup korunması, başarılı bir şekilde sağlanabilmektedir. Öte yandan nitelik, uluslararasılaşma ve bilgi toplumuna uyum sağlama olarak sayılabilecek üç temel alana ilişkin sorunlarla yüzleşmekte olan ve gerekli kalite standartlarından yoksun Türk hukuk eğitimi, bu üç sorun çerçevesinde günbegün olması gereken seviyenin altına gerilemektedir. Türk hukuk eğitimi çağdaş normların gerisine düştüğü ölçüde, özellikle kalitesinin doğrudan bağlantılı olduğu adaletin tesisinde; gelişen ve dönüşen dünyanın şartlarına uyum sağlayabilen, nitelikli, çok yönlü ve toplumsal gerçekliğe duyarlı hukukçuların yetiştirilmesinde ve hukukla ilintili mesleklerin ve genel olarak meslek itibarının korunması hususunda sıkıntıların yaşandığı ve bu sıkıntıların gelecekte daha da ciddileşeceği öngörülebilmektedir. Türk hukuk eğitiminin mevcut görünümü çerçevesinde yaşanan ve gelecekte ciddileşeceği öngörülen bu sorunların çözümünü sağlayabilecek bir akreditasyon kuruluşunun eksikliği de göze çarpmaktadır.
Projenin temel araştırma konusu, anılan sıkıntıların önüne geçebilmek amacıyla; hukuk fakültelerinde verilen eğitimin kalitesinin arttırılması için uluslararası standartların neler olduğu ve Türk üniversitelerinin hukuk fakültelerinde, Türkiye’nin şartları ve ihtiyaçları göz önüne alınmak suretiyle, benimsenecek kalite standartlarının neler olması gerektiği ve bu standartlara uygunluğun nasıl denetleneceğine dair sorular ve bunlara verilecek yanıtlar çerçevesinde şekillenmektedir. Bu bağlamda, proje kapsamında; Türk hukuk eğitimi özelinde eksikliği gözlenen kalite standartlarının, başarısı sabit olan uluslararası örnekler ışığında, ancak ulusal bir yaklaşımla oluşturulması ve oluşturulan standartların hukuk eğitimine uygulanmasını sağlamak üzere, Yükseköğretim Kalite Kurulu nezdinde yetkilendirilebilecek bir hukuk (programı) akreditasyon kuruluşunun taşıması gereken niteliklerin belirlenmesi ve sürece ilişkin gerekli çalışmaların yapılması amaçlanmaktadır.
Proje kapsamında amaçlanan çıktılara ulaşılabilmesi bakımından, öncelikle, hukuk fakültelerinin akreditasyonuna ilişkin karşılaştırmalı hukuktaki iyi uygulama örnekleri belirlenecektir. Bundan sonra, tüm paydaşların yer alacağı geniş katılımlı bir çalıştay düzenlenerek Türkiye’deki hukuk fakültelerinin kalitesinin artırılması gerekliliği gündeme taşınacaktır. Hukuk eğitimi ve meslek hayatında karşılaşılan sorunlar ve oluşturulacak kalite standartları bakımından öncelikli alanlar belirlenecektir. Yapay zekâ ve bilişim gibi bilgi teknolojilerinin hukuk eğitimindeki yeri tespit edilecek ve hukuk fakültelerinin bilgi toplumuna sürekli uyumunu sağlayacak, hukuk eğitiminin kalitesini ve hukuk fakültesi mezunlarının uluslararası düzeyde rekabet etme kapasitelerini artıracak, uluslararasılaşma olgusuyla uyumlu kalite standartları tesis edilecektir. Son olarak, Türkiye’deki hukuk fakültelerinin akredite edilebileceği bir hukuk akreditasyon kuruluşunun kurulması ve Yükseköğretim Kalite Kurulu (YÖKAK/Kurul) tarafından yetkilendirilebilmesi hususlarında, amaca uygun olan hukuki oluşumun tespiti yapılacak ve ilgili hazırlıklara başlanacaktır.
“Hukuk fakültelerinde verilen eğitimin kalitesinin arttırılması için uluslararası standartlar nelerdir ve Türk üniversitelerinin hukuk fakültelerinde, Türkiye’nin şartları ve ihtiyaçları göz önüne alınmak suretiyle benimsenecek standartlar neler olmalı ve bu standartlara uygunluk nasıl denetlenmelidir?” sorusunu temel alan bu proje karşılaştırmalı bir hukuk araştırması olarak tasarlanmıştır. Bu bağlamda projede başvurulacak yöntem, karşılaştırma yöntemidir.
Proje yönetimi bağlamında, 24 ay süreceği planlanan projede görev alacak kişiler tarafından, projenin 1. ve 12. ayları arasında, proje başarısındaki önemi %30 olarak hesaplanan, “karşılaştırmalı hukuktan hareketle hukuk kalite standartlarının (değerlendirme ölçütlerinin) analizi”; projenin 13. ve 14. ayları arasında, proje başarısındaki önemi %20 olarak saptanan “amaca en uygun hukuki oluşumun belirlenerek buna uygun kuruluş statüsünün oluşturulması”; projenin 13. ve 19. ayları arasında, proje başarısındaki önemi %10 olarak hesaplanan “çalıştay düzenlenmesi”; projenin 14. ve 24. ayları arasında, proje başarısındaki önemi %40 olarak hesaplanan “çalıştayda edinilen verilerin de değerlendirilmesi suretiyle kalite standartlarının (değerlendirme ölçütlerinin) ve akreditasyon sürecindeki diğer belgelerin (kılavuz, başvuru belgeleri vb) oluşturulması” faaliyetleri yerine getirilecektir.
Proje başarıyla gerçekleştirildiği takdirde, 13-24 aylık bir zaman aralığı içerisinde, bir uluslararası makale ve bir bildiri kitabı yayımlanacak; 13-24 aylık bir zaman aralığı içerisinde, hukuk eğitiminde kalite standartları metni yazılacak ve hukuk akreditasyon kuruluşu için gerekli dokümanlar hazırlanacak; projenin başlangıcından bitişine kadarki zaman aralığı içerisinde bursiyerlerin yetiştirilmesi sağlanacaktır.