Akademik Veri Yönetim Sistemi
Aypay A. (Yürütücü), Gamsız Ö.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2016 - 2017
Amaç: Bu çalışmanın amacı, denetimli serbestlik tedbiri almış madde kullanım geçmişi
olan bireylerin yalnızlık düzeyleri ve otomatik düşüncelerinin psikolojik belirti
düzeylerini yordamasındaki rolünü incelemektir.
Yöntem: Bu araştırma ilişkisel bir tarama modelidir. Yapılan araştırmada yalnızlık ve
otomatik düşünce değişkenleri bağımsız değişken, psikolojik belirtiler (kaygı,
depresyon, olumsuz benlik, somatizasyon ve hostilite) ise bağımlı değişken olarak ele
alınmıştır. Araştırma örneklemi, tedavi ve denetimli serbestlik tedbiri kapsamında
yönlendirildikleri hastanede tedavisini tamamlayarak, Eskişehir Denetimli Serbestlik
Müdürlüğünde denetimli serbestlik tedbirine devam eden 18 yaş ve üstü madde
kullanım geçmişi olan 323 yetişkin erkek bireyden oluşmuştur. Bu çalışmada veri
toplama aracı olarak “Kişisel Bilgi Formu”, “UCLA Yalnızlık Ölçeği”, “Otomatik
Düşünceler Ölçeği (ODÖ)” ve “Kısa Semptom Envanteri (KSE)” kullanılmıştır.
Verilerin istatistiksel analizinde değişkenler arasındaki ilişkiyi ve bu ilişkinin yönünü
belirlemek amacı ile “Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı” tekniği
kullanılmıştır. Bağımsız değişkenlerin bağımlı değişkenleri yordama gücünün
saptanması amacı ile “Basit ve Çoklu Doğrusal Regresyon Analizleri” kullanılmıştır.
Bulgular: Araştırma bulguları incelendiğinde, basit doğrusal regresyon analizleri
sonuçlarına göre, yalnızlık ve otomatik düşünce düzeylerinin psikolojik belirtilerden
kaygı, depresyon, olumsuz benlik, somatizasyon ve hostilite düzeylerini ayrı ayrı
anlamlı bir şekilde yordadığı saptanmıştır. Yalnızlık ve otomatik düşüncelerin birlikte
psikolojik belirtileri yordamasına yönelik yapılan çoklu doğrusal regresyon analizine
göre, yalnızlık ve otomatik düşüncelerin birlikte kaygı, depresyon, olumsuz benlik ve
somatizasyon düzeylerinin anlamlı bir yordayıcısı olduğu görülmüştür. Ancak hostilite
iii
değişkenine yönelik yapılan çoklu regresyon analizi sonuçları incelendiğinde, sadece
otomatik düşüncelerin hostilite üzerinde anlamlı bir yordayıcı olduğu, yalnızlığın
anlamlı bir etkisinin olmadığı bulunmuştur.
Sonuç ve Tartışma: Sonuç olarak, denetimli serbestlik tedbiri almış madde kullanım
geçmişi olan bireylerin yalnızlık ve olumsuz otomatik düşüncelerinin düzeyleri arttıkça
psikolojik belirti düzeyleri de artmaktadır. Ayrıca yalnızlık ve olumsuz otomatik
düşüncelerin düzeyi birlikte arttıkça hostilite dışında kaygı, depresyon, olumsuz benlik
ve somatizasyon düzeylerinde artış olduğu görülmektedir. Bu çalışmanın sonuçları,
ilgili alanyazın kapsamında tartışılmış ve çalışmanın sınırlılıkları kapsamında önerilerde
bulunulmuştur