Akademik Veri Yönetim Sistemi
Özerdoğan N. (Yürütücü), Özkaraman A., Öge T.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2018 - 2020
Amaç: Kanser
ilişkili yorgunluk; kanser ve kanser tedavisiyle ilgili dirençli, subjektif
fiziksel, emosyonel ve/veya bilişsel yorgunluk ya da tükenmişlik hissidir. Jinekolojik kanserlerde yorgunluk, kanser
tedavisinden önce, tedavi sırasında veya sonra görülebilmektedir. Sirkadiyen terapiler arasında yer alan ışık
uygulamasının yorgunluğu azalttığı bilinmektedir. Bu araştırmada, jinekolojik kanserli
hastaların yorgunluk durumuna beyaz ışığın etkisini değerlendirmek
amaçlanmıştır.
Yöntem: Araştırma
randomize kontrollü deneysel
olarak yapılmıştır. Araştırmaya alınma
kriterlerine uyan ve araştırmaya katılmayı kabul eden hastalar, permütasyon
blok randomizasyon yöntemi ile deney ve kontrol gruplarına dahil edilmiş ve
yorgunluk düzeylerine göre tabakalanmıştır. Her bir hasta için dokuz gün süren veri
toplama sürecinde deney grubunda bulunanlara yedi gün boyunca standart 10.000 lux beyaz ışık uygulaması yapılırken kontrol
grubuna ise rutin bakımlar uygulanmıştır. Veriler, hastaların sosyo-demografik
özellikleri, hastalık ve tedavilerine ilişkin bilgilerin bulunduğu “Birey
tanıtım formu” ve yorgunluk düzeyini belirlemek için Kısa Yorgunluk Envanteri kullanılarak
toplanmıştır.
Bulgular: Çalışmaya 26 (deney grubu) ve 16 (kontrol grubu) olmak
üzere toplam 42 kadın dahil edilmiştir. Yaş
ortalaması deney grubunda 58,69 ±13,39; kontrol grubunda 55,87±13,97’dir. Hastaların uygulama ve
kontrol gruplarına göre yorgunluk puanları incelendiğinde; birinci ve ikinci
değerlendirme zamanlarına göre grup içi karşılaştırmada istatistiksel olarak
fark olmadığı belirlendi [(1.Değerlendirme=Uygulama grubu 4.92±2.63; Kontrol
grubu 4.93±2.14); (2.değerlendirme=Uygulama grubu
4.23±2.50; kontrol grubu 4.37±2.52), (p>0.05)]. Hastaların yorgunluk puanlarının gruplar arası
karşılaştırılmasında ise her iki değerlendirme zamanlarına göre istatistiksel
olarak anlamlı fark olmadığı saptandı (1. Değerlendirme p=0.985;
2.değerlendirme p=0.858).
Sonuç: Araştırmanın
veri toplama süreci devam etmekle birlikte mevcut verilere göre jinekolojik
kanserli hastalarda beyaz ışık tedavisinin yorgunluk üzerine etkisinin olmadığı
saptandı.