Akademik Veri Yönetim Sistemi
Melekoğlu M. (Yürütücü)
TÜBİTAK Projesi, 2021 - 2024
Özel öğrenme güçlüğü (ÖÖG) olan çocuklar
akademik becerilerde güçlük yaşamanın yanında, davranışlarını kontrol etme,
sosyal beceriler sergileme ve öz düzenleme becerilerinde de zorluklar
yaşamaktadır. Bu nedenle, ebeveynleriyle ve çevresindeki kişilerle sorunlar
yaşamakta ve çoğu zaman ebeveynler çocuklarını nasıl destekleyeceklerini
bilememektedir. Dolayısıyla kanıta dayalı, aileyi temel alan uygulamalara
ihtiyaç vardır ancak bu özellikte uygulama örnekleri oldukça sınırlıdır.
Projenin amacı; ÖÖG olan çocukların problem davranışlarını azaltmak olumlu
davranışlarını arttırmak, sosyal beceri ve öz düzenleme becerilerini
geliştirmek ve ebeveynlerinin; işlevsel ebeveyn davranışlarını, aile içi
iletişim becerilerini destekleyebilmek için kanıt temelli bir müdahale olan
“Olumlu Davranış Desteği Yaklaşımı (ODD)” temel alınarak “Ev Temelli Bir ODD Aile Eğitim Modeli”
geliştirip, uygulamak ve etkilerini sınamaktır. Araştırmayla, (1) ÖÖG olan
çocukların ve ebeveynlerinin gereksinimlerinin belirlenerek, eğitim modelinin
geliştirilip, etkililiğinin sınanması; (2) çocukların problem davranış, sosyal
beceri ve öz düzenleme beceri düzeyleri, ebeveynlerin stres, işlevsel ebeveyn
davranış ve aile içi iletişim düzeylerinin belirlenmesi; (3) çocukların problem
davranış düzeylerinin azaltılması ya da ortadan kaldırılması, sosyal beceri ve
öz düzenleme becerilerinin geliştirilmesi; (4) ebeveynlerin işlevsel ebeveyn
davranış becerilerinin ve aile içi işlevsel iletişim becerilerinin
geliştirilmesi ve aile stress düzeyinin düşürülmesi ve (5) projenin sonunda,
kanıt temelli bir içerik sunan, ulusal hibrit bir aile eğitim modelinin alana
kazandırılması hedeflenmektedir. Bu model, projenin uygulama sürecinde pandemi
koşullarının devam etmesi olasılığına karşın modeli geliştirme ve pilot
uygulama sürecinde yüz yüze ve çevrimiçi katılımcılara yer verilerek hibrit bir
eğitim modeli olacağı için, proje tamamlandıktan sonra yüz yüze ya da çevrimiçi
olarak uygulanabilecektir. Proje, konusunun dezavantajlı bir grup olan ÖÖG olan
çocuklar ve ebeveynlerine yönelik ulusal hibrit bir aile eğitim modeli olması,
ebeveynlerin eğitim modelini geliştirme, uygulama ve çocukları için karar alma
sürecinde doğrudan aktif rol alması ve projenin kanıt temelli bir uygulama
modeli önerisi sunması bakımından önemlidir. Araştırma nicel ve nitel araştırma
yöntemlerinin birlikte kullanıldığı karma yöntem araştırması desenlerinden
“yakınsayan paralel karma yöntemi” esas alınarak tasarlanmıştır. Araştırmanın
nicel boyutu kontrol gruplu yarı deneysel araştırma, nitel boyutu ise betimsel
araştırma olarak desenlenmektedir. Deney ve kontrol grupları 15’er kişilik
gruplardan oluşacaktır. Nicel veriler için betimsel analizler yapılacak ve
verilerin normal dağılımına bağlı olarak parametrik ya da non-parametrik
testler uygulanacak; nitel veriler ise içerik analizi tekniği ile analiz
edilecektir. İlgili paydaşlarla işbirliği yapılarak eğitim modelinin
yaygınlaştırılması planlanmaktadır. Proje çıktılarının bilimsel makaleye
dönüştürülmesi, ODD ile ilgili bilimsel bir kitabın hazırlanması, ulusal ve
uluslararası kongrelerde proje bulgularının bildirisinin sunulması, panel ve
çalıştayların yapılması ve ulusal bir web sitesinin kurulması planlanmaktadır. Son
olarak, proje yürütücüsü, doktora sürecinde çocukların problem davranışları ve
sosyal becerilerini desteklemek için okul öncesi öğretmenlerine yönelik ODD
temelli bir eğitim modeli geliştirerek uygulamıştır. Bu proje ile yürütücü
aileler konusunda uzmanlık kazanmayı, ilkokul çocuklarının davranışlarını,
sosyal ve öz düzenleme becerilerini desteklemek için aile temelli hibrit bir
ODD aile eğitim modeli geliştirme konusunda kariyerini geliştirmeyi
hedeflemektedir.