Tekneli (Niğde) ve Delikkaya (Kayseri) Pb-Zn yataklarındaki alterasyonların mineralojik, jeokimyasal özellikleri ve kökenlerinin araştırılması


Erkoyun H. (Yürütücü), Jawadi A.

Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2020 - 2021

  • Proje Türü: Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje
  • Başlama Tarihi: Mart 2020
  • Bitiş Tarihi: Mart 2021

Proje Özeti

Tekneli Madencilik-Dedeman Madencilik ortaklığında işletilen Tekneli (Çamardı-Niğde) ve Dedeman Madencilik tarafından işletilen Delikkaya (Kayseri) Pb-Zn yatakları, Orta Torosların kuzeydoğusunda çok sayıda Pb-Zn yatak ve zuhurunun bulunduğu Zamantı Pb-Zn kuşağının batısındaki Aladağlar bölgesinde bulunmaktadır. Tekneli ocağının muhtemel rezervi 1 milyon ton, Delikkaya ocağının ise görünür+muhtemel toplam rezervi 1.700.000 tondur ve bu kuşaktaki en büyük rezerve sahip ocak Delikkaya'dır. Nap tektoniğinin, kıvrımların, kırık ve çatlakların bulunduğu bu bölgede, cevherleşmelerin hidrotermal kökenli olduğu belirtilmektedir (Çopuroğlu, 1996; Eren vd. 1993). Bu yataklardaki ekonomik cevher mineralleri sfalerit, galenit, simitsonit, seruzit, eser miktarda pirit, kalkopirit, manyetit, molibdenit olup ikincil mineraller olarak götit, malahit, azurit, hidrozinkit, gang mineralleri olarak kalsit, kuvars ve barit bulunmaktadır (Çopuroğlu, 1996). Kurşun ve çinko, kurşun levha ve borular yapımında, akü, silah, otomotiv, boya, folyo ve ambalaj sanayinde, tıpta, yüzey kaplamasında, çelik üretiminde, çinko oksit ve alaşımları üretiminde, ses yalıtımında, radyasyon engelleyici olarak kullanılmaktadır. Günümüze kadar çalışma alanında Pb-Zn yataklarının jeolojisi, petrografisi, sıvı kapanım çalışmaları, jeokimyası, Pb ve S izotoplarıyla çalışılmış, fakat bu Pb-Zn yataklarındaki alterasyonlarla ilgili herhangi bir çalışma yapılmamıştır. Bu boşluğu doldurmak için, Tekneli ve Delikkaya yataklarında yapılacak arazi çalışması ile mineralojik [polarizan mikroskop, X-ışınları difraktometresi (XRD), infared (IR), diferansiyel termal analiz-termal gravimetri (DTA-TG)],mikromorfolojik [taramalı elektron mikroskopu (SEM-EDX)], jeokimyasal analizler ve duraylı izotoplarla (O ve D) iki yatak karşılaştırılarak alterasyonların türleri belirlenecek, belirlenen kil minerallerinin oluşum koşulları ortaya konulacaktır.