Okul Öncesi Dönemindeki Çocukların Problem Davranış ve Sosyal Beceri Düzeylerinin İncelenmesi: Karma Yöntem Araştırması

International Congress of Research andPractice in Education, 29 Ekim - 01 Kasım 2020

Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Okul öncesi dönemde bulunan çocuklara yönelik gerekli gelişimsel ve önleyici müdahalelerde bulunabilmek için çocukların sergilemiş olduğu problem davranış örüntülerinin ve sosyal beceri düzeylerinin derinlemesine incelenmesi oldukça önemlidir. Bu önem doğrultusunda, bu araştırma ile okul öncesi yaş döneminde bulunan çocukların problem davranış ve sosyal beceri düzeylerinin farklı boyutlarda incelenerek betimlenmesi amaçlanmıştır.

Araştırmada karma yöntem araştırmalarından yakınsayan paralel karma yöntem deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu bir devlet anaokuluna kayıtlı 3-6 yaş arasında bulunan toplam 104 çocuk ve aynı okulda çalışan yedi öğretmen oluşturmaktadır. Anaokulu ve Anasınıfı Davranış Ölçeği (Preschool and Kindergarten Behavior Scales) [PKBS–2] ile okul öncesi çocukların problem davranışları ve sosyal beceri düzeylerine ilişkin nicel veriler elde edilirken aynı okulda çalışan yedi öğretmen ile yarı yapılandırılmış bir odak grup görüşmesi gerçekleştirilmiştir. Elde edilen nicel ve nitel veriler karşılaştırıldığında her iki veri bulguları bir birini desteklemektedir. Nicel veriler incelendiğinde, çocukların sosyal beceri düzeyleri ortalamanın üzerinde; problem davranış düzeyleri ise ortalamanın altındadır. Buna göre ilgili anaokulunda tüm çocuklar düşünüldüğünde, çocukların %7,7’sinin sosyal beceri düzeyleri oldukça düşüktür ve %13,5’i ise oldukça yoğun problem davranış sergilemektedir. Benzer şekilde araştırmanın nitel bulgularına göre çocuklar sınıflarında saldırganlık, kurallara uymama, vurma, kırma, söz dinlememe gibi birçok dışa yönelim problem davranışları göstermektedir. Ancak bu problem davranışları sınıflarda belirli sayıda çocuk sergilemektedir.

Son olarak elde edilen nitel veriler derinlemesine incelendiğinde, aile eğitimlerinin önemli olduğu sonucu ortaya çıkmıştır. Öğretmenlerin özellikle bireysel olarak bazı öğrencilerin problem davranışlarına müdahale etmeye yönelik yetersiz kaldıkları ve hangi kurum veya kuruluşlardan yardım alınması konusunda yeterli bilgiye sahip olmadıkları sonucuna ulaşılmıştır. Sınıflarda öğrenme merkezlerinin ve kurallarının oluşturulması, sınıf ve okul kurallarının belirlenmesi, öğretmenlerin mesleki gelişimlerini destekleyici hizmet içi eğitimlere katılımlarının sağlanması, okul yönetimi-öğretmen iş birliği ve okul-aile iletişiminin ve iş birliğinin arttırılması gerektiği görülmüştür.

Bu araştırma, belirli sayıda çocuk ve öğretmenle sınırlı olup, Türkiye geneli okul öncesi yaş dönemi çocuklarının problem davranış örüntüleri ve sosyal beceri düzeyleri belirlenip müdahale önerileri geliştirebilinir.

Anahtar kelimeler: Okul öncesi, problem davranış, sosyal beceri, prososyal davranış, erken çocukluk