Akademik Veri Yönetim Sistemi
4. Gelişim Psikolojisi Sempozyumu, Ankara, Türkiye, 10 - 11 Eylül 2024, ss.94-95
Eşitsizliklerin tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştığı günümüzde, dezavantajlı koşullardan gelen bireyler fiziksel, psikolojik ve sosyal birçok ciddi sorunla karşılaşmaktadır. Buna ek olarak, eşitsizlik düzeyi yüksek toplumlarda bireylerin daha fazla kalıpyargı ve önyargı içeren tutumlar benimsediği görülmektedir. Dolayısıyla, eşitsizliklerin psikolojik etkileri günlük etkileşimler içinde yeniden üretilmektedir. Araştırmalar, çocukların da yetişkinler gibi sosyal sınıf ve eşitsizlikleri sosyal hayatlarında karar verirken önemli bir faktör olarak ele aldıklarını göstermektedir. Özellikle sağlık ve eğitime erişim gibi temel haklar söz konusu olduğunda, bir kişiyi sosyal sınıfı nedeniyle dışlamak genellikle adaletsiz bir durum olarak değerlendirilirken, ayrıcalıklara sahip olmak, statükoyu korumak ve grubun faydasını gözetmek sınıfsal ayrımcılığın meşru sebepleri olarak ortaya çıkmaktadır.
Bu araştırmada, çocukların ve ergenlerin eğitim ortamında gerçekleşen sosyal sınıf temelli dışlama konusunda ahlaki muhakemeleri incelenmiştir. Ayrıca, eşitlikçi tutumları artırdığı bilinen bir faktör olarak çocukların ve ergenlerin farklı sosyoekonomik geçmişlerden gelen akranlarıyla olan temaslarının ahlaki muhakemeleri üzerindeki etkisi ele alınmıştır. Katılımcılar 142 çocuk (8–10 yaş, Ort. yaş = 9.80; SS = 0.82) ve 128 ergeni (14–16 yaş, Ort. yaş = 15.46; SS = 0.91) içermekte olup, katılımcılar düşük (N = 144) ve yüksek (N = 126) sosyoekonomik geçmişlerden gelmektedirler. Sonuçlar, ergenlerin çocuklara göre eğitimde sınıfsal eşitsizliği daha az kabul edilebilir bulduklarını göstermiştir. Dezavantajlı sosyoekonomik koşullardan gelen ergenler, daha fazla ahlaki muhakeme yaparken, ayrıcalıklı sosyoekonomik koşullardan gelen ergenler ise daha fazla statükoyu korumaya yönelik değerlendirmelerde bulunmuşlardır Gruplar arası temasın rolü ise ayrıcalıklı sosyoekonomik koşullardan gelen ergenler üzerinde gözlemlenmiştir. Bu grup için kendilerinden farklı şartlara sahip olan arkadaşların fazla olması, adil olma ve hakkaniyeti sağlama yönünde daha fazla çözüm önerisi getirdiklerini göstermiştir.