Ulusal 7. Yapı Mekaniği Laboratuvarları Çalıştayı, Konya, Türkiye, 4 - 05 Ekim 2019, ss.119-124
Yapıların güçlü yer
hareketleri sırasında can sağlığı performansını sağlamaları beklenir.
Ekonomiklik göz önüne alındığında bunun ancak yapının belli miktarda hasar
almasına izin verilerek gerçekleştirilebileceği anlaşılmaktadır. Bu tanım son
yıllarda hâkim olan kapasite tasarımı kavramına karşılık gelmektedir. Bu
yaklaşımda yapının güçlü yer hareketleri sırasında ortaya çıkan büyük enerjiyi
göstereceği elastik ötesi davranış ile soğurması beklenir. Bu elastik ötesi
davranış çoğunlukla kolon ve kiriş birleşimlerinde plastik mafsal olarak ortaya
çıkar. Ancak oluşacak bu mafsallar konumu ve durumuna göre yapının göçmesine
sebebiyet verebilir. Güçlü yer hareketleri sırasında ortaya çıkan bu büyük
enerjiyi soğurmak için yapıya çeşitli enerji sönümleyici sistemler eklenebilir.
Bunlardan bir tanesi de metalik eğilmeli sönümleyicilerdir. Bu sistemler
yapının yanal rijitliğini arttırdığı gibi sönüm oranını da arttırarak yapısal
elemanlara gelen iç kuvvetleri azaltırlar. Güçlü yer hareketleri sırasında
eğilerek hasar alan bu sistemler enerjinin büyük kısmını soğururlar. Bu
sistemler daha sonradan kolayca değişebilir olmaları ile hem ekonomik hem de
etkilidirler.
Structures
are expected to satisfy life safety performance levels under strong ground
motions. It could be understood that can only be possible by allowing minor
damage to the structural elements if the economy is taken account. This is also
the definition of capacity design which is mainly accepted by the mass in
recent years. In this approach, the structure is expected to dissipate enormous
energy generated by strong ground motions by its nonlinear behavior. This nonlinear
behavior generally translates to plastic hinges forming on the beam – column
joints. However, the position and the condition of this plastic hinges could
cause failure of the structure. Various energy damping systems can be added to
the structure to dissipate the enormous energy generated during the strong
ground motions. One of these is metallic yielding dampers. These systems not
only increase the lateral rigidity of the structure but also reduce the
internal forces to the structural elements by increasing the damping ratio.
These systems, which are yield during strong ground motions, dissipate most of
the energy. These are both economic and effective systems as they can be easily
changed after they damaged.