Milletlerarası özel hukuk, devletler arasında maddi hukuk farklılıklarının yol açtığı uyuşmazlıkları çözmek amacıyla oluşturulan bir hukuk disiplinidir. Ancak bu disiplin yalnızca teknik kurallar bütününden ibaret değildir; aynı zamanda çeşitli menfaat dengeleriyle ve hakkaniyet ilkesiyle yakından ilişkilidir. Bu çalışmada, milletlerarası özel hukukun gözettiği temel menfaatler (taraf menfaati, düzen menfaati, işlem menfaati, maddi hukuk adaleti ve devlet menfaati) ve bu menfaatler arasındaki ilişkiler hakkaniyet kavramı çerçevesinde incelenecektir. Milletlerarası özel hukuk kurallarının amacı, yabancı unsurlu uyuşmazlıkları adil, öngörülebilir ve düzenli biçimde çözmektir. Bu kurallar, bireylerin işlem güvenliğini ve haklarının tanınmasını sağlamak üzere, tarafların en yakın irtibatlı olduğu hukuk sistemini esas alarak belirlenir. Kanunlar ihtilafı kuralarının gösterici nitelikte oluşu maddi hukuk adaleti adına bazı boşlukların oluşmasına neden olabilmektedir. Türk iç hukukunda hâkimin takdir yetkisini ve hakkaniyet ilkesine dayalı sorumluluğunu hatırlatan birçok düzenleme bulunmasına rağmen, kanunlar ihtilafı alanında hâkimin yalnızca uygulanacak hukuku belirlemekle yetinip, bu hukuku doğrudan ve bütüncül bir biçimde uygulamakla yükümlü olduğu yönünde yerleşik bir uygulama görülmektedir. Özellikle atıf ve yabancı hukukun uygulanması konularında yer alan risklerin değerlendirilmesi faydalı olacaktır. Çalışmamızda, menfaatler arası çatışmaları ve hakkaniyetin bu süreçteki işlevini tartışmayı amaçlıyoruz.
Private international law is a legal discipline established to resolve disputes arising from differences in subs- tantive law between states. However, this discipline is not merely a set of technical rules; it is also closely related to various balances of interests and the principle of fairness. In this study, the fundamental interests that international private law seeks to protect (party interest, order interest, transaction interest, substantive legal justice, and state interest) and the relationships between these interests will be examined within the framework of the concept of fairness. The indicative nature of conflict of laws rules may lead to certain gaps in substantive legal justice. Although Turkish domestic law contains many provisions reminding judges of their discretionary power and responsibility based on the principle of fairness, there is an established practice in the field of conflict of laws whereby judges are limited to determining the applicable law and are obliged to apply that law directly and comprehensively. The risks associated with references and the application of foreign law have been assessed. The purpose of international private law rules is to resolve disputes involving foreign elements in a fair, predictable, and orderly manner. In our study, we aim to discuss how conflicts of interest are resolved and the role of fairness in this process.
