Neoliberal Dönem ve Türkiye Ekonomisinde Tüketimin Değişen Yapısı


Şahin M., Meçik O.

EconAnadolu 2024 VII. International Conference on Economics, 31 Mayıs - 02 Haziran 2024, ss.1-2

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Sayfa Sayıları: ss.1-2
  • Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Tüketim, tüm bireylerin ilişki içerisinde olduğu bir eylemdir. Bu yönüyle de birçok disiplininin ilgi alanına girmiş ve farklı kuramların ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır. Tüketim kuramlarına bakıldığında pozitivist, eleştirel ve yorumlayıcı perspektifler ön plana çıkmaktadır. Tüketim olgusu günümüzde bağlamından koparılarak gerçekleştiği için kuramcılar tarafından olumsuz eleştirilere maruz kalsa da hayatımızdan tamamen çıkarılamayacak bir faaliyet olduğu da inkâr edilemez bir gerçektir. Bu açıdan bakıldığında tüketimin önem atfedilmesi gereken bir konu olduğu açıkça görülmektedir.  Tüketim ile ilgili yer alan çalışmalara bakıldığında vurgulanan ortak nokta; tüketimin sanayileşme ile birlikte ilk dönem tüketiminden farklı bir hal aldığıdır. Dönemler itibari ile tüketimin yapısı ve gerçekleştirilme amacı değişiklik göstermektedir. Çalışmanın konusu da tüm dünyada dönüşümlere sebep olan neoliberal dönem etrafında şekillenmektedir. 1980 dönemi sonrasında ana akım haline gelen neoliberal politikalar ve tüketime yönlendiren bazı araçların özendirilmesiyle birlikte tüketimde de bir artış gerçekleşmiştir. Bu politikaların devamlılığını sağlamak için kullanılan en önemli enstrümanlar; kredi kartları, alışveriş merkezleri ve tüketici kredileridir. Neoliberal dönemde tüketime yönlendiren araçlarla birlikte tüketimin devamlılığı garanti altına alınmaktadır. Çalışmada Türkiye’de 1980 dönemi sonrası politika dönüşümleri eşliğinde yaşanan tüketim artışı tablo ve grafikler yardımıyla gösterilmiştir. 1980 dönemi sonrasında kredi kartları ve tüketici kredilerinin kullanımının artış gösterdiği, ülkenin neredeyse her köşesine pek çok alışveriş merkezi açıldığı verilerle desteklenerek, bu durumun sonuçları yorumlanmıştır.  

Consumption is an action in which all individuals are in a relationship. In this respect, it has entered the field of interest of many disciplines and has paved the way for the emergence of different theories. When looking at consumption theories, positivist, critical, and interpretive perspectives come to the fore. Although the phenomenon of consumption is subject to negative criticism by theorists today because it takes place out of context, it is an undeniable fact that it is an activity that cannot be completely removed from our lives. From this perspective, it is clear that consumption is an issue that should be given importance. When we look at the studies on consumption, the common point emphasized is that consumption has become different from first-period consumption with industrialization. The structure of consumption and its purpose vary from time to time. The subject of the study is shaped around the neoliberal period that caused transformations all over the world. There has been an increase in consumption with the neoliberal policies that became mainstream after the 1980s and the encouragement of some tools that direct consumption. The most important instruments used to ensure the continuity of these policies are; credit cards, shopping malls, and consumer loans. In the neoliberal period, the continuity of consumption is guaranteed with the tools that direct consumption. In the study, the consumption increase in Türkiye accompanied by policy transformations after the 1980s is shown with the help of tables and graphs. The results of this situation are interpreted, supported by data that the use of credit cards and consumer loans increased after the 1980s and many shopping malls were opened in almost every corner of the country.