EconAnadolu 2024 VII. International Conference on Economics, 31 Mayıs - 02 Haziran 2024, ss.1-2
Tüketim, tüm bireylerin ilişki içerisinde olduğu bir eylemdir.
Bu yönüyle de birçok disiplininin ilgi alanına girmiş ve farklı kuramların
ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır. Tüketim kuramlarına bakıldığında
pozitivist, eleştirel ve yorumlayıcı perspektifler ön plana çıkmaktadır.
Tüketim olgusu günümüzde bağlamından koparılarak gerçekleştiği için kuramcılar
tarafından olumsuz eleştirilere maruz kalsa da hayatımızdan tamamen
çıkarılamayacak bir faaliyet olduğu da inkâr edilemez bir gerçektir. Bu açıdan
bakıldığında tüketimin önem atfedilmesi gereken bir konu olduğu açıkça
görülmektedir. Tüketim ile ilgili yer
alan çalışmalara bakıldığında vurgulanan ortak nokta; tüketimin sanayileşme ile
birlikte ilk dönem tüketiminden farklı bir hal aldığıdır. Dönemler itibari ile
tüketimin yapısı ve gerçekleştirilme amacı değişiklik göstermektedir.
Çalışmanın konusu da tüm dünyada dönüşümlere sebep olan neoliberal dönem
etrafında şekillenmektedir. 1980 dönemi sonrasında ana akım haline gelen
neoliberal politikalar ve tüketime yönlendiren bazı araçların özendirilmesiyle
birlikte tüketimde de bir artış gerçekleşmiştir. Bu politikaların devamlılığını
sağlamak için kullanılan en önemli enstrümanlar; kredi kartları, alışveriş
merkezleri ve tüketici kredileridir. Neoliberal dönemde
tüketime yönlendiren araçlarla birlikte tüketimin devamlılığı garanti altına
alınmaktadır. Çalışmada Türkiye’de 1980 dönemi sonrası politika dönüşümleri
eşliğinde yaşanan tüketim artışı tablo ve grafikler yardımıyla gösterilmiştir.
1980 dönemi sonrasında kredi kartları ve tüketici kredilerinin kullanımının
artış gösterdiği, ülkenin neredeyse her köşesine pek çok alışveriş merkezi
açıldığı verilerle desteklenerek, bu durumun sonuçları yorumlanmıştır.
Consumption is an action in which all
individuals are in a relationship. In this respect, it has entered the field of
interest of many disciplines and has paved the way for the emergence of different
theories. When looking at consumption theories, positivist, critical, and
interpretive perspectives come to the fore. Although the phenomenon of
consumption is subject to negative criticism by theorists today because it
takes place out of context, it is an undeniable fact that it is an activity
that cannot be completely removed from our lives. From this perspective, it is
clear that consumption is an issue that should be given importance. When we
look at the studies on consumption, the common point emphasized is that
consumption has become different from first-period consumption with
industrialization. The structure of consumption and its purpose vary from time
to time. The subject of the study is shaped around the neoliberal period that
caused transformations all over the world. There has been an increase in consumption
with the neoliberal policies that became mainstream after the 1980s and the
encouragement of some tools that direct consumption. The most important
instruments used to ensure the continuity of these policies are; credit cards,
shopping malls, and consumer loans. In the neoliberal period, the continuity of
consumption is guaranteed with the tools that direct consumption. In the study,
the consumption increase in Türkiye accompanied by policy transformations after
the 1980s is shown with the help of tables and graphs. The results of this
situation are interpreted, supported by data that the use of credit cards and
consumer loans increased after the 1980s and many shopping malls were opened in
almost every corner of the country.