Türkiye’de Afet Yönetimi Paradigması: AFAD’ın Ürettiği Politika Belgelerinin İçerik Analizi

Saygın E., Yıldırım G.

İstanbul Medeniyet Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, cilt.9, sa.1, ss.15-35, 2024 (Hakemli Dergi)

Özet

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) 17 Ağustos 1999 Marmara Depreminin neden olduğu yıkıcı etkilerinden sonra 2009 yılında kurulmuş, afet yönetimine ilişkin görev, yetki ve sorumluluklar tek bir kurumda toplanmıştır. Ayrıca Türkiye’de kriz yönetimi anlayışı terk edilmiş ve risk yönetimini esas alan bütünleşik afet yönetim modeline geçilmiştir. Bu çalışmada, AFAD’ın uygulamaya koyduğu afet yönetim modelinin bütünleşik afet yönetimi modeline uygunluğu araştırılmıştır. Araştırma kapsamında AFAD’ın hazırladığı Türkiye Afet Risk Azaltma Planı (TARAP), Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP) ve Türkiye Afet Sonrası İyileştirme Planı (TASİP) içerik analizi ile çözümlenmiştir. İncelenen planların içeriğinden, afet öncesi süreçteki hazırlık ve risk azaltma aşamalarının bütünleşik afet yönetiminin gerektirdiği kapsam ve içeriği karşılamadığı görülmüştür. Ayrıca AFAD’ın üretmiş olduğu TARAP, TAMP ve TASİP belgelerinin, afetlerin ortaya çıkaracağı birincil olumsuz etkileri üzerinde durulduğu görülmüştür. Ancak küreselleşen dünyada güvenliğin çok boyutlu bir hale gelmesi ile afetlerin sebep olacağı etkilerin can ve mal kayıplarının ötesinde birer milli güvenlik problemi de ortaya çıkarabilecektir. Türkiye gibi jeopolitik riskleri önem arz eden bir ülkenin ontolojik varlığını tehlikeye atacak her türlü milli güvenlik riskine yönelik kapsamlı bir afet ulusal güvenlik planı üretmesi tavsiye edilmektedir.