Akademik Veri Yönetim Sistemi
Ulusal 8. Yapı Mekaniği Laboratuvarları Çalıştayı, Eskişehir, Türkiye, 14 - 15 Ekim 2022, ss.176-180
Mevcut yapı stokumuzun önemli bir bölümünün yönetmelik şartlarını sağlamaması yüzünden, geçmişte meydana gelen şiddetli depremler büyük yıkımlara ve ağır yapısal hasarlara bağlı can ve mal kayıplarına neden olmuştur. Deprem sonrası yıkılan veya ağır hasar gören yapıların incelendiği çalışmalarda genel olarak yapı malzemelerindeki yetersizlikler, depreme dayanıklı tasarım ilkelerine aykırı uygulamalar ve özellikle de betonarme elemanların tasarım ve uygulamasında yapılan detaylandırma hataları ve yetersizlikleri standart altı yapıların en temel eksikliklerini oluşturmaktadır. Standart altı betonarme binaların Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği (TBDY)(2018)kuralları doğrultusunda mevcut durumlarının tespit edilerek, yetersiz olanlar için güçlendirme veya yıkım kararının verilmesi gerekmektedir. Dolayısıyla, TBDY (2018)’de tanımlanan hesaplama yöntemlerinin ve kuralların gerçekçi sonuç vermesi büyük önem arz etmektedir.
TBDY 2018’in 15.7.1.3 maddesinde enine donatının hacimsel oranı (ρsh) hesabında “90 derece kapalı etriyelerin %30’u hesaba dâhil edilebilir” olarak verilmektedir. Ancak bu madde ile ilgili detayların yeterli olmaması ve deneysel bir dayanağının olup olmadığının bilinmemesi bu oranın irdelenmesi ihtiyacını doğurmuştur. Çalışmanın ana konusu olan 90 dereceli kanca gibi uygun olmayan etriye detaylandırmasının hangi durumlarda (eksenel yükleme oranı, etriye aralığı, kanca uzunluğu, kanca büküm açısı) ve hangi mertebede etkin olduğu ortaya konmamıştır. Planlanan çalışma ile TBDY (2018)’e göre uygun detaylandırmaya sahip olmayan etriyenin hangi durumlarda ve hangi oranda dikkate alınacağı konusunda deneysel veri elde edilecektir.
TBDY (2018)’nin ilgili maddesinin irdelenmesi ve gerekiyorsa yeni önerilerin getirilmesi için gerçekleştirilecek deneysel çalışma kapsamında gerçek ölçekli betonarme konsol kolonlar laboratuvar ortamında sabit eksenel yük altında yatay çevrimsel yükleme uygulanarak test edilecektir. Uygun olmayan etriye kullanımının kolon davranışına etkisinin inceleneceği çalışmada eksenel yük oranı, etriye kanca açısı, kanca boyu ve etriye sıklaştırması ayrı ayrı değişkenler olarak dikkate alınarak test numuneleri planlanmıştır. Çevrimsel yükleme sonrasında elde edilecek kuvvet - yerdeğiştirme eğrileri, toplam sönümlenen enerji, süneklik, rijitlik azalımı, kolon alt noktasında ölçülecek plastik eğrilik ve birim şekil değiştirme davranışları karşılaştırılarak uygun olmayan etriyelerin yönetmelik kapsamında hangi oranda dikkate alınacağı irdelenecektir.