Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tasarım+Kuram, cilt.16, sa.30, ss.21-36, 2020 (Hakemli Dergi)
İnsanlar varoluşlarını devam ettirmek için bir arada yaşarlar. Bir aradalığı oluşturan toplum olgusudur ve bu olguyu bir arada tutan unsurlar bulunmaktadır. Bu unsurların başta geleni kültürdür. Mimari de kültür ile şekillenen bir olgu olarak görülebilir. İnsanların sürekli vakit geçirdiği, yaşamını yansıttığı konutlar ve çevresi bu durumu iyi bir şekilde örneklemektedir. Çünkü insan kendi tavır ve tutumuyla çevresini de değiştirmektedir. Tavır ve tutumunu ise sahip olduğu kültürel değerlerle şekillendirmektedir. Bu kültürel değerler, her zaman aynı biçimiyle kalmamaktadır. Zaman içerisinde köklerinden kopmadan birtakım değişiklikler geçirerek yaşayan bir değer olmaya devam etmektedir. Kültürler zaman içerisinde değişirken, onun etkilediği kentler de zaman içerisinde değişmekte ve gelişmektedir. Yaşam kültürünün şekillenmesiyle kentler ortojenik ve heterojenik olarak ikiye ayrılabilir. Ortojenik ve heterojenik kentlerin mimaride nasıl boyut kazandığını, mimari kültürün toplum içerisinde nasıl değişikliklere uğradığını, sokak kullanımları farklılıkları, sokak dokusu, malzeme kullanımları, cephe dili ve mekân kurgusunun bu bağlamlarda nasıl etkilendiğini göstermek bu çalışma için esas olacaktır. Bu sebeple Eskişehir’in 19. yy. ilk yerleşim yeri olan Odunpazarı evlerinin ve çevresinin yapım malzemesi ve yapılı çevre dokusuyla; 21. yy. son yerleşim yeri olan Batıkent’in yapım malzemesi ve yapılı çevre dokusunun birbirleriyle olan benzerlik ve farklılık durumu belirlenmeye çalışılmıştır. Nitel bir araştırma çalışması olan bu çalışmada, literatür taraması ve alan çalışmasından elde edilen notlardan yararlanılmıştır. Çalışmada, her iki bölgeye de üst ölçekten bakılarak, ortaya çıkan kent dokusu görülmüştür. Bu aşamanın devamında ise dokuyu oluşturan sokakların ve bu sokakları şekillendiren konutların oluşumları ele alınmıştır. Bu şekilde değişen kent kültürünün ne şekilde evrildiği ortaya konulmuştur.
Anahtar kelimeler: kent kültürü, ortojenik kentler, heterojenik kentler, geleneksel mimari, uydu kent
People live together to survive. It is the phenomenon of society that constitutes an interval and there are elements that hold this phenomenon together. Culture is the foremost of these elements. Architecture can also be seen as a phenomenon influenced by culture and shaped by its values. The houses and the environment where people spend their time and reflect their lives illustrate this situation well. Because people change their environment with their attitude and attitude. Cultural attitudes are shaped by the attitude and attitude of people. It shapes the behavior and attitude of people with the cultural values it possesses. These cultural values do not always remain the same. It continues to be a living value by passing some changes without breaking its roots over time. While cultures change over time, the cities affected by it change and develop over time. By shaping the culture of life, cities can be divided into orthogenic and heterogeneous. It will be essential to show how orthogenic and heterogeneous cities have gained dimension in architecture, how architectural culture has changed in society, differences in street usage, street texture, material usage, front language and spatial structure are affected in these contexts. For this reason, the 19th century of Eskişehir. with the construction material and built environmental texture of the Odunpazarı houses and its surroundings; 21st century the similarity and difference between the construction material of the last settlement of Batıkent and the built environmental texture were tried to be determined. In this qualitative research study, the literature review and the notes obtained from the field study were used. In the study, looking at both regions from the upper scale, the emerging urban texture was seen. In the continuation of this phase, the formations of the streets forming the texture and the houses that shape these streets are discussed. In this way, how the changing city culture has developed has been revealed.
Key words: urban culture, orthogenic cities, heterogeneous cities, traditional architecture, satellite city