Akademik Veri Yönetim Sistemi
15. Ulusal Tıbbi Genetik Kongresi , Muğla, Türkiye, 9 - 13 Kasım 2022, ss.99
Amaç: Ehlers-Danlos sendromu (EDS) klinik ve genetik heterojenite gösteren bir grup bağ
dokusu hastalığıdır. En iyi bilinen klinik bulguları arasında eklem hipermobilitesi, cilt
laksitesinde artış, kolay morarma ve atrofik yara oluşumuyla karakterize artmış doku
hassasiyeti yer almaktadır. EDS genellikle fibriler kollajen ve kollajen modifiye edici enzimleri
kodlayan genlerde yer alan patojenik varyantlarla ortaya çıkmaktadır. Daha nadir olarak ise
diğer ekstrasellüler matriks elemanlarını kodlayan genlerdeki patojenik varyantlar hastalığın
ortaya çıkmasına neden olmaktadır. TNXB geninin kodladığı Tenasin X proteinin eksikliği,
prevalansı tam olarak bilinmeyen oldukça nadir bir EDS alt tipine yol açmaktadır. Otozomal
resesif kalıtım gösteren bu alt tip atrofik yara dokusu oluşumu dışında klasik tipe benzerliği
nedeni ile klasik tip benzeri EDS olarak da adlandırılmaktadır. Literatürde TNXB geni
patojenik varyantları saptanarak moleküler tanısı doğrulanmış olan 19 birey bulunmaktadır. Bu
çalışmada oldukça nadir bir alt tip olarak TNXB geni ilişkili EDS tanısı konulan bir ailenin
bulgularının sunulması amaçlanmıştır. Gereç ve Bulgular: Tıbbi Genetik polikliniğine fasiyal
dismorfizm, el ve ayak parmaklarında brakidaktili, tekrarlayan eklem ağrıları, ciltte elastikiyet
artışı ve kolay morarma şikayetleri ile yönlendirilen 29 yaşındaki erkek hastanın ebeveynleri
arasında birinci derece kuzen evliliği olduğu ve bulgularının şiddeti değişkenlik göstermekle
birlikte benzer şikayetler ile etkilenmiş iki erkek kardeş öyküsü olduğu öğrenilmiştir. Klinik
bulgularının EDS ile uyumlu olduğu düşünülmüş olup probandın periferik kan örneğinden
yapılan tüm ekzom analiz sonucunda, TNXB geninde (NM_19105.8); daha önce literatürde
bildirilmemiş olan c.3763dup (p.Pro1255ProfsTer3) değişimi homozigot olarak saptanmıştır.
Çerçeve kayması sonucu fonksiyon kaybına yol açan bu varyant hastanın kendisi ve tüm aile
bireylerinde sanger sekans yöntemiyle incelenmiştir. Ailede benzer klinik bulguları olan iki
erkek kardeşte homozigot olarak, eklem hipermobilitesi dışında aktif şikayeti olmayan anne,
abi ve herhangi bir klinik bulgusu olmayan babada heterozigot olarak saptanmıştır. Bu genin
haployetmezliğinin Hipermobil EDS kliniği benzeri bulgulara neden olduğu literatürde
bildirilmiş olup, bu varyant açısından heterozigot olan ve eklem hipermobilitesi saptanan aile
bireylerinde de ekspresyon analizleri devam etmektedir. Sonuç: Oldukça nadir bir alt tip olan
olan TNXB geni ilişkili EDS, klasik tipten muskuloskeletal bulgularının eşlik etmesi ve atrofik
skar dokusu oluşmaması ile ayrılarak daha ağır bir kliniğe yol açmaktadır. Otozomal resesif
kalıtım göstermesi ve heterozigot bireylerin de hafif bulgular ile etkilenmesinden dolayı ayırıcı
tanıda diğer hipermobilite sendromları ile birlikte düşünülmesi gerekmektedir.