Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi (ICOMOS) tarafından bütünleşik koruma politikaları bağlamında değerlendirilen alan yönetimi ile alan yönetimlerinin çerçevesini belirleyen yönetim planlarının hazırlanma ve yürütme süreçleri, ülkelerin mevzuatları ile bu mevzuatlar hazırlanırken temel alınan uluslararası rehberlere istinaden şekillenmektedir. Alan yönetimi Türkiye Cumhuriyeti mevzuatında 2004 yılında, 5226 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ile Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile yer bulmuştur. Bu düzenlemeye dayanan 26006 sayılı Alan Yönetimi ile Anıt Eser Kurulunun Kuruluş ve Görevleri ile Yönetim Alanlarının Belirlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik 2005 yılında yürürlüğe girmiştir. Sonraki süreçte ise Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ve 26006 sayılı Yönetmelik’te bazı değişiklikler yapılmıştır. Söz konusu yeni düzenleme ve değişikliklerde, alan deneyimlerinin birer kazanım aktarımı sağladığı düşünülmektedir. 31435 sayılı Yönetmelik ile 2021 yılında yapılan düzenleme ve değişiklik de bunlardan biridir. Türkiye’de ulusal yönetim planlarının oluşturulmasına ve bu alanların yönetilmesine yönelik yasal çerçevenin, uluslararası rehberler ile uyum içinde olup olmadığının değerlendirilmesi, çalışmanın problemidir. Bu probleme yönelik olarak çalışmada, yürürlükteki yönetmeliğin, öncelikli olarak 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ve diğer kanun, yönetmelik ve ilke kararları ile dil birliği ve terminoloji ile; sonrasında ise uluslararası rehberlerde ön görülen yönetsel çerçeveye dair hususlar ile uyumunun değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Bu amaca yönelik olarak, Türkiye Cumhuriyeti koruma mevzuatında alan yönetimi ile ilgili metinler ile uluslararası rehberler, çalışmanın kapsamını oluşturmaktadır. Çalışmanın sonucunda, uluslararası rehberler bağlamında 26006 sayılı Yönetmelik’e çeşitli öneriler getirilmektedir.
The preparation and execution processes of the area management and management plans that determine the framework of area management, which are evaluated in the context of integrated conservation policies by the International Council of Monuments and Sites (ICOMOS), are shaped according to the legislation of the countries and the international guides taken as a basis while preparing these legislations. Site management is included in the legislation of the Republic of Turkey in 2004 with Law No. 5226 on the Protection of Cultural and Natural Assets and the Law on Amending Various Laws. Regulation No. 26006 on the Establishment and Duties of the Site Management and the Monuments Board and the Procedures and Principles Regarding the Determination of the Management Areas, based on this regulation, entered into force in 2005. In the next period, some amendments were made to the Law on the Protection of Cultural and Natural Heritage and Regulation No. 26006. The aforementioned regulations and amendments are evaluated in the context of being the gains of the experiences gained in the execution process of the legislation. The regulation and amendment made in 2021 with Regulation No. 31435 are one of them. The problem of the study is to evaluate whether the legal framework for the creation of national management plans and the management of these areas in Turkey is in harmony with international guidelines. In this study, the primary objective is to evaluate the language unity and terminology compatibility of the current area management regulation, primarily with Law No. 2863 on the Protection of Cultural and Natural Assets and other laws, regulations, and policy decisions. Afterward, it is aimed to evaluate its compatibility with the issues regarding the administrative framework envisaged in international guides. For this purpose, legislative texts related to field management in the preservation legislation of the Republic of Turkey and international guides constitute the scope of the study. As a result of the study, various suggestions are made to Regulation No. 26006 in the context of international guidelines.
