Kişilik özelliklerinin yapay zekâ tutumuna etkisinde statü kaygısının ılımlaştırıcı rolü: Muhasebe meslek mensupları üzerine ampirik bir çalışma


BIYIKLI F., BOZDOĞAN T., ÇETİN Ö. O.

Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, cilt.26, sa.Özel Sayı, ss.117-132, 2024 (Hakemli Dergi) identifier

Özet

Muhasebe alanındaki kullanımı her geçen gün artan yapay zekâ teknolojisi, muhasebe meslek mensuplarının geleceğini doğrudan etkilemekte ve muhasebe çalışanlarını yeni beceriler kazanmaya itmektedir. Buna bağlı olarak muhasebe meslek mensuplarının kişilik özellikleri temelinde yapay zekâya tutumunu ve buna bağlı olarak yaşadıkları statü kaygısını ölçmek önem taşımaktadır. Bu çalışmada, Eskişehir ilindeki muhasebe meslek mensuplarına üç ayrı ölçek içeren bir anket uygulanmış ve anket yanıtları Smart-PLS 3.0 YEM (Yapısal Eşitlik Modeli) aracılığıyla analiz edilmiştir. Analizde öncelikli olarak PLS-YEM analiz kısıtları belirtilmiş, ardından faktör analizi ve güvenilirlik ve geçerlilik testleri yapılmıştır. Bu aşamalardan sonra HTMT ve Fornell Larcker Kriteri test sonuçlarına yer verilmiş, son aşamalar olarak da varyans artırıcı faktör (VIF) değeri ve model uyum endeksleri değerlendirilerek analiz tamamlanmıştır. Elde edilen bulgulara göre muhasebe meslek mensuplarının dışa dönüklükleri arttıkça yaşadıkları statü kaygısında bir düşüş ve yapay zekâya tutumunda olumlu bir algı tespit edilmiştir. Ayrıca muhasebe meslek mensuplarının statü kaygısı arttıkça negatif yapay zekâ tutum algısında artış görülürken, öz denetimlilik kişilik özelliği arttıkça statü kaygısında ve negatif yapay zekâya tutum algısında da düşüş görülmüştür. Çalışmanın son kısmında ise elde edilen bulgulardan hareketle muhasebe meslek mensupları ve muhasebe alanı için çeşitli önerilerde bulunulmuştur.
Artificial intelligence technology, whose use in the field of accounting is increasing day by day, directly affects the future of accounting professionals and pushes accounting professionals to acquire new skills. Accordingly, it is important to measure the attitude of accounting professionals towards artificial intelligence on the basis of their personality traits and the status anxiety they experience accordingly. In this study, a questionnaire containing three different scales was applied to accounting professionals in Eskişehir province, and the survey responses were analyzed using Smart-PLS 3.0 SEM (Structural Equation Modeling). In the analysis, firstly, PLS-SEM analysis constraints were specified, followed by factor analysis and reliability and validity tests. After these stages, HTMT and Fornell Larcker Criterion test results were included, and the analysis was completed by evaluating the variance inflation factor (VIF) value and model fit indices as the last stages. According to the findings, as the extroversion of accounting professionals increases, there is a decrease in their status anxiety and a positive perception in their attitude toward artificial intelligence. In addition, as the status anxiety of accounting professionals increased, there was an increase in the perception of negative artificial intelligence attitude, while as the self-control personality trait increased, there was a decrease in status anxiety and a decrease in the perception of negative artificial intelligence attitude. In the last part of the study, various suggestions were made for accounting professionals and the field of accounting based on the findings obtained.