Arazi Düzenlemelerinde Afet Yönetim Planlarının Kurumsallaşmasının Kamusal Harcamalar Üzerindeki Etkisi: Önleyici ve Koruyucu Yaklaşıma Dayalı Bir Değerlendirme

II. Uluslararası Kamu Yönetimi Kongresi, Ankara, Türkiye, 30 Ekim 2025, (Tam Metin Bildiri)

Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
Basıldığı Şehir: Ankara
Basıldığı Ülke: Türkiye
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Adresli: Evet

Afetler, yalnızca bireylerin yaşam kalitesini tehdit eden fiziksel yıkımlarla sınırlı kalmamakta, aynı zamanda kamu maliyesi üzerinde derin ve uzun vadeli etkiler yaratarak yapısal krizlere neden olmaktadır. Özellikle depremler, bireysel konutların yanı sıra okul, hastane, ulaşım ağı gibi temel kamu hizmet altyapılarında ciddi hasarlara yol açmakta ve bu durum, toplumsal refahın sürdürülebilirliğini tehdit etmektedir. Bu tür afetlerin ekonomik ve sosyal etkilerinin en aza indirilmesi için, riskleri önleyici ve azaltıcı stratejilerin kent planlama süreçlerine entegre edilmesi hayati önemdedir. Bu bağlamda, afet yönetim planlarının arazi düzenleme uygulamalarıyla bütüncül bir yaklaşımla ilişkilendirilmesi, hem afet öncesi koruyucu kamu hizmetlerinin etkinliğini artırmakta hem de afet sonrası oluşabilecek kamusal maliyetlerin minimize edilmesine katkı sunmaktadır.

Bu çalışma, afet yönetimi stratejilerinin arazi düzenlemelerine sistematik bir şekilde dâhil edilmesinin, kamu yararı açısından sağlayacağı faydaları değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Araştırma kapsamında, afet öncesi alınacak yapısal ve yapısal olmayan önlemlerin, afet sonrası kamu harcamaları üzerindeki etkisi çok boyutlu olarak analiz edilmektedir. Ulusal düzeyde 1999 Marmara Depremi sonrası oluşan ekonomik etkiler, İzmir Deprem Master Planı ve zemin etütlerine dayalı imar uygulamaları gibi örnekler ile uluslararası düzeyde Japonya’nın afet risk haritalarına dayalı yapılaşma izni sistemi gibi uygulamalar karşılaştırmalı olarak ele alınmaktadır. Bu çerçevede, şehircilik mevzuatı, afet sonrası oluşan kamu harcamalarına ilişkin veriler ve planlama belgeleri detaylı şekilde incelenmiştir.

Çalışma, afet yönetiminin yalnızca kriz anına müdahaleyle sınırlı olmaması gerektiğini, aksine kamu hizmetlerinin eşitlik, sürdürülebilirlik ve dayanıklılık ilkeleriyle uyumlu bir biçimde yeniden tasarlanması gerektiğini savunmaktadır. Arazi düzenlemelerinde kurumsallaşmış bir afet yönetimi anlayışı sayesinde, hem can ve mal kayıplarının önlenebileceği hem de afet sonrası kamu bütçesi üzerindeki baskıların azaltılabileceği vurgulanmaktadır. Bulgular, afet planlamasının kamusal hizmetlerin sürekliliği, mali sürdürülebilirlik ve sosyal adaletin tesisi açısından stratejik bir unsur olduğunu ortaya koymaktadır. Bu doğrultuda çalışma, afet yönetimi ile kent planlaması arasında kurulacak bütünleşik yapının hem kuramsal tartışmalara hem de uygulamalı kamu politikalarına katkı sunma potansiyeline sahiptir.

Disasters are not limited to causing physical destruction that threatens individual quality of life; they also lead to structural crises by exerting deep and long-term pressures on public finance. Earthquakes inflict severe damage not only on residential buildings but also on critical public service infrastructures such as schools, hospitals, and transportation networks, thereby posing a serious threat to the sustainability of societal welfare. To minimize the economic and social impacts of such disasters, it is crucial to integrate risk-preventive and risk-reducing strategies into urban planning processes. In this context, the holistic integration of disaster management plans into land use regulations contributes both to enhancing the efficiency of protective public services in the pre-disaster phase and to minimizing potential public expenditures in the aftermath.

This study aims to assess the public benefits of systematically incorporating disaster management strategies into land use regulations. It presents a multi-dimensional analysis of how structural and non-structural measures taken before a disaster affect public spending afterward. The study compares best practices at both national and international levels, including the economic impacts of the 1999 Marmara Earthquake, the Izmir Earthquake Master Plan, zoning practices based on geotechnical surveys in Türkiye, and Japan’s building permit system based on disaster risk maps. Within this framework, the study utilizes urban planning legislation, data on public expenditures after disasters, and relevant planning documents.

The findings emphasize that disaster management should not be confined to emergency response but should instead be restructured in alignment with the principles of equity, sustainability, and resilience in public service delivery. Institutionalizing disaster management in land use planning is highlighted as a key mechanism to reduce both physical damage and the financial burden on the public budget following disasters. The results demonstrate that disaster planning is a strategic component for ensuring the continuity of public services, the sustainability of public finances, and the safeguarding of access to public rights. In this regard, the study has the potential to contribute to both theoretical literature and practical public policy by establishing an integrated link between disaster management and urban planning.