Akademik Veri Yönetim Sistemi
Selçuk 10. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi, Konya, Türkiye, 21 - 23 Haziran 2024, ss.962-970
Dünya nimetleri, varlığı ve yokluğuyla belli düşüncelerin oluşmasına veya yok olmasına vesile olmuştur. Nimet,
kanaat, israf, tasarruf vs. bu kabildendir. Birey ve toplumların birçok nimete ulaşmasıyla israfın, yaşananlara bir
tepki olarak kanaatkârlığın toplumda makes bulduğu görülmektedir. Kişinin elindeki imkânlarla yetinmeyi bilmesi
manasına gelen kanaat hem birey hem de toplumların başkasına muhtaç olmamayı yeğlemesi anlamına
gelmektedir. Her bir bireyin başkasına muhtaç olmaması, irade ve kararda serbest kalması, hakkı ve hakikati
serbestçe savunabilmesiyle önemlidir. Çalışmamızdaki amaç, kanaate, Kuran-ı Kerim, sünnet, Ehl-i Tasavvuf ve
kültürümüzde nasıl yer verildiğini tespit etmektir. Kur’an- Kerîm’de, dünya nimetlerinden ihtiyacı oranınca aşırıya
kaçmadan istifade edilip ahirete daha fazla ağırlık vererek yaşama ve eldeki nimetleri ahireti kazanmak için vesile
kılma tavsiye edilmektedir. Allah Rasûlü’nün sünnetinde, dünya nimetlerine sade bir hayat temelinde değer
verilirken, lüks ve şatafata kapılmadan basit bir hayatı yeğleme ve elindeki imkânlarla hayatını idame ettirme
önemsenmektedir. O’nun kanaat anlayışı, bir nevi ilahi mesajların somut halini muhtevidir. Ayrıca Hz.
Peygamber’in kanaat anlayışı, toplumun ekonomik seviye olarak en alt kesiminin elçide kendisini bulmasına
yönelik izleri yansıtır. Bu yön, O’nun kanaat anlayışını tespit açısından calibi dikkattir. Ehl-i Tasavvuf’un kanaat
anlayışı, Kur’an ve sünnetten kaynaklı dünyaya mesafe koyma bilgi temelinin daha da geliştirilmesiyle tezahür
etmiştir. Zühd anlayışı bu meyandadır. “İlgisiz davranmak”, “rağbet etmemek” anlamlarına gelen zühdü zahitler,
dünyadan asgari oranda faydalanmak, oradan alınan güçle ahirete yönelmek manasında anlamışlardır. Anadolu
toplumunun Müslüman olduğu düşünüldüğünde kültürümüzdeki kanaat anlayışının büyük oranda belirleyici
unsuru din ve tecrübeler olmuştur. Birçok atasözünde kanaatli olanın kazanacağı, olmayanın kaybedeceği anlatılır.