Amaç

Teknolojinin gelişimiyle birlikte insanlar daha önce dışarı çıkarak yaptığı pek çok şeyi, evinden veya işyerinden internet aracılığyla gerçekleştirmektedir. Bu bağlamda ilk ciddi değişim ticari alanda yaşanmış ve zaman içinde tüm alanlara hızla yayılmaya başlamıştır. 2020 yılının başlangıcı ile tüm dünyayı sarsan COVID-19 pandemisi ise insanları sosyal ortamlardan uzaklaştırmış ve tüm hizmetlerin uzaktan alınabilmesi için yeni alternatiflerin ortaya çıkmasını zorunlu kılmıştır. Eğitim ve bilim dünyası da bu değişimlere ayak uydurmak zorundadır ve halen uyum süreci devam etmektedir. Ülkemizde Anatomi eğitiminin kronik sorunlarından birisi bağış sayısındaki yetersizlik kaynaklı kadavra temininde yaşanan zorluklardır. Bağışçıların yaş ortalamaları ve evden çıkma konusundaki risk ve çekinceler de hesaba katılırsa uzaktan kadavra bağışı yapılabilmesi bağışçılar için daha konforlu ve uygulanabilir bir durum ortaya çıkaracaktır.  Bu çalışmadaki amacımız ülkemizde kadavra bağışı sayısını artırmak ve COVID-19 pandemisi sürecinde yaşanan değişiklikleri avantaja çevirmektir.

Olgu

COVID-19 pandemisi sonrası tüm bilim dünyası insanları sosyal ortamlardan uzaklaşmaya ve teması mümkün olan en aza indirmeye davet etmiştir. Bu süreçte önce belirli yaş aralıklarına sokağa çıkış yasakları uygulanmış sonra ise bazı günler tüm vatandaşlar için aynı yasaklar uygulanmıştır. Bu süreçte kadavra bağışları da resmi işlemlerin gerçekleştirilmesindeki zorluklardan kaynaklı olarak sekteye uğramıştır. Hem bu süreçte bir çözüm olarak hem de uzun vadede bağışçının istediği tek tuşla bedenini bağışlayabilmesi için temassız beden bağışı uygulamaları bir zorunluluk haline gelmiştir. Bahsedilen gerçekler doğrultusunda halihazırda beden bağış merkezleri olarak kabul edilen Anatomi anabilim dalları pandemi sürecinde farklı çözüm yöntemleri üretmiş ve bağışçının iş yükünü azaltmayı hedeflemişlerdir. Bazı anatomi anabilim dalları bağışçının kimlik bilgilerini çevrimiçi olarak temin ettikten sonra evrakları doldurup bağışçıya çevrimiçi şekilde naklini sağlamıştır. Bağışçıya nakledilen evrağın ıslak imzalı hali taranmış olarak tekrar anabilim dalına e-posta ile ulaştırıldıktan sonra anabilimdalı tarafından gerekli onay ile işlemler tamamlanmıştır. Bu yöntem uygulanabilir olsa da yaş ortalaması yüksek olan bağışçı kitlesi için zorlayıcı yönleri bulunmaktadır. Ayrıca kişinin bedenini bağışlaması gibi ciddi bir durumu belgeleyen bu resmi evrakların tarama, fotoğraf vb. şekillerde doldurulmasının ilerleyen dönemde bazı sorunlara yol açması muhtemeldir. Bu bağlamda uygulanabilecek alternatifler ve hali hazırda kullanılan yöntemler tartışılmalı ve “Türk Anatomi ve Klinik Anatomi Derneği” tarafından standardize edilmelidir.

Sonuç ve Öneriler

Ülkemizde kadavra bağış sayısının artırılması için hem daha fazla kişiye ulaşmak hem de resmi işlemlerin daha kolay hale getirildiği bir çevrimiçi alt yapıya geçmek yakın gelecekte bir zorunluluk olarak karşımıza çıkacaktır. Son yıllarda pek çok resmi işlem devletimizin resmi hizmet sitesi olan www.türkiye.gov.tr  aracılığıyla uzaktan veya çevrimiçi yapılabilmektedir. Bizim bu konudaki önerimiz ise bu site üzerinden kadavra bağışı yapılabilmesidir. Eğer böyle bir sistem uygulanabilirse hem kolay hem de güvenilirliği çok yüksek bir yöntem olacaktır. Zira yakın gelecekte hem kişisel ıslak imzaların hem de parmak izlerinin bu sistemde yer alacağı ön görülmektedir. Ülkemizde kadavra bağışı sayısını artırmak için her an kendimizi güncellememiz ve yeniliğe açık olmamız gerektiği tartışmasız bir gerçektir.