Fikri Mülkiyet Risk Sigortası


Aytuğar B.

asoscongress 10. uluslararası hukuk sempozyumu, İzmir, Türkiye, 22 - 24 Mayıs 2024, ss.226-228

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: İzmir
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.226-228
  • Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Daha fazla bilgiye dayanan küresel ekonomilerde fikri mülkiyet ayrı bir işletme değeri olarak karşımıza çıkmaktadır. Fikri mülkiyet hakkına tecavüz, hakkın kaybı, işletme için maddi anlamda yıkıcı sonuçlar doğurabilir. Dolayısıyla fikri mülkiyet haklarının korunması, işletmenin değerinin korunmasına imkan sağlamaktadır. Fikri mülkiyet anlaşmazlıklarından kaynaklanan yasal maliyetlerin yanı sıra, fırsat ve gelir kayıplarıyla birlikte işletmelerin mali kaybı da artmaktadır. Bu Tebliğ ile öncelikle fikri mülkiyet risk sigortalarının kapsamını belirlemek amacıyla fikri mülkiyetin yarattığı işletme risklerinin ortaya konulması amaçlanmaktadır. Fikri mülkiyetten kaynaklanan riskler dünya çapında benzerlik gösterse de riskin kapsam ve derecesi, fikri mülkiyet hakkı sahibinin çevresine bağlı olarak değişkenlik gösterir. Gerek ulusal mevzuat farklılıkları gerek uzmanlık gerektiren bir alan olması gerekçeleriyle bu alanda ortaya çıkacak risklerin özel bir sigorta ile teminat altına alınması işletmeler için büyük önem taşır. Nitekim fikri mülkiyet hakkı için sigorta korumasına sahip olmak ve bunu aktif bir şekilde teşvik etmek, fikri mülkiyet haklarını ihlal edecek kişiler için iyi bir caydırıcı unsur olacaktır. Hakkın ihlal edilmesi riskine ek olarak, geliştirme maliyetlerinin yüksek olduğu biyoteknoloji, ilaç ve petrokimya gibi alanlarda fikri mülkiyet hakkının geçerliliğine yönelik meydan okuma, zararın çok daha büyük olmasına yol açabilir. Fikri mülkiyet riskleri için sigorta teminatı, bu riskleri üstlenmeye istekli az sayıda sigortacı olmasına rağmen son birkaç yılda önemli ölçüde gelişmiştir. Farklı teminat türlerine rağmen, sigortacılar tarafından sunulan poliçelerdeki küçük farkları göz ardı ederek bir zarar sigortası olan fikri mülkiyet risk sigortasının, dava ve sorumluluk sigortası ve birinci taraf varlık/gelir koruma sigortası olarak iki ayrı türü sıklıkla ele alınmaktadır. Dava ve sorumluluk sigortasının teminat kapsamına öncelikle tüm fikri mülkiyet hakları için ihlal durumunda gerçekleşecek takip masrafları, savunma masrafları ile fikri mülkiyet haklarının sahipliği veya geçerliliğine yönelik bir itirazın savunulmasında ortaya çıkacak ücretler ve masraflar alınabilir. İkinci tür sigorta ise piyasada nispeten yenidir; ancak endüstri tarafından fikri haklara yapılan yatırımları güvence altına almanın bir yolu olarak büyük bir potansiyele sahiptir. Diğer ülkelerde de bu sigorta türüne rastlanılsa da bu poliçeler için asıl pazarlar İngiltere ve ABD’dir. Fikri mülkiyet varlık koruma sigortası, dava ve sorumluluk sigortası tarafından sağlanan teminatı tamamlar. Varlık/gelir koruma poliçeleri, fikri mülkiyet hakları tarafından üretilen gelir akışlarını korumak için tasarlanmıştır. Bu sigorta ile bir şirketin fikri mülkiyet haklarının ticari değeri, merkezinin, tesislerinin veya stoklarının bir yangın poliçesi ile sigortalanması gibi korunabilir. Fikri mülkiyetin değeri, gerçekleştirilen Ar-Ge veya finansal yatırım ise, beklenen lisans ücreti veya sermaye için yapılan fiili yatırım sigorta kapsamına alınabilir. Fikri mülkiyet hakkını ortadan kaldıran veya kısıtlayan devlet uygulamaları ile yanıltıcı medya raporları da teminat kapsamına alınabilir. Bu sigorta ile şirketin fikri mülkiyet haklarının tamamı kapsama alınabileceği gibi, şirket için büyük stratejik önemi olan seçilmiş bir fikri mülkiyet portföyü de teminat altına alınabilir. Bu Tebliğ ile karşılaştırmalı şekilde Türk sigorta sektöründe fikri mülkiyet risk sigortalarının uygulanması, bu sigortanın türleri ve kapsamının analiz edilmesi amaçlanmaktadır.