Her toplumda yer alan bir takım temel veya öncelikli kurallar vardır. Aynı şekilde uluslararası toplum da bu tür kurallara sahiptir. Nitekim uluslararası hukuk da bazı temel değerleri diğerlerinin üstünde tutmuş bir takım üstün veya emredici nitelikli kurallar koyma yoluna gitmiştir. “Uluslararası Hukukun Emredici Normlarının Belirlenmesi ve Hukuki Sonuçlarına İlişkin Taslak Sonuçlar (Jus Cogens)” da bu yolda atılmış önemli bir adımdır. Kısaca “Taslak Sonuçlar” olarak anılacak söz konusu düzenleme, Uluslararası Hukuk Komisyonu tarafından 2022 yılındaki yetmiş üçüncü oturumunda kabul edilmiş ve Uluslararası Hukuk Komisyonu’nun o oturumdaki çalışmaları kapsayan raporunun bir parçası olarak Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’na sunulmuştur. Taslak Sonuçlar, 1969 Viyana Andlaşmalar Hukuku Sözleşmesi’nin 53. maddesinde düzenlenen emredici norm kavramına daha ayrıntılı düzenlemeler getirmiştir. Örf âdet kuralları ile mevcudiyetini sürdüren emredici normların yazılı hale getirilmesi, uluslararası hukukun kodifikasyonunun sağlanması için önemli bir adım olmuştur. Emredici normların nasıl oluşturulacağı, içeriğinin ve hukuki sonuçlarının ne olacağı gibi soruların açıklığa kavuşmasında da Taslak Sonuçlar’ın önemli bir rol oynadığı söylenebilir. Taslak Sonuçlar, uluslararası ve bölgesel mahkemeler, ulusal mahkemeler, devletler ve diğer aktörler tarafından giderek daha fazla başvurulan uluslararası hukukun emredici normlarıyla ilgilidir. Taslak Sonuçlar dört bölüme ayrılmıştır. Birinci bölümde giriş niteliğinde hükümler yer almaktadır. İkinci bölüm, uluslararası hukukun emredici normlarının belirlenmesine ilişkin kurallarla ilgilidir. Üçüncü bölüm, uluslararası hukukun emredici normlarının hukuki sonuçlarına ilişkindir. Son bölüm ise genel nitelikteki hükümler içermektedir. Çalışmamız da Taslak Sonuçlar’ın bölümlendirmesine uygun olarak bu sıra halinde incelenecektir. Çalışmamızda, Uluslararası Hukukun Emredici Normlarının Belirlenmesi ve Hukuki Sonuçlarına İlişkin Taslak Sonuçlar (Jus Cogens)”ın ayrıntılı olarak incelenmesi hedeflenmektedir. Bu inceleme sonucunda bahsedilen Taslak Sonuçlar’ın uluslararası hukukun emredici normlarının gelişimine yaptığı katkılar değerlendirilecektir.
There are some basic or primary rules in every society. Similarly, the international community also has such rules. Thus, international law has also chosen to establish some superior or peremptory rules that have placed some basic values above others. The “Draft Conclusions on Identification and Legal Consequences of Peremptory Norms of General International Law (Jus Cogens)” is an important step in this direction. The Draft Conclusions on Identification and Legal Consequences of Peremptory Norms of General International Law (Jus Cogens) were adopted by the International Law Commission at its seventy-third session in 2022 and submitted to the United Nations General Assembly as part of the International Law Commission’s report covering the work of that session. The Draft Conclusions have brought more detailed regulations to the concept of mandatory norms regulated in Article 53 of the 1969 Vienna Convention on the Law of Treaties. The writing down of customary rules and peremptory norms that continue to exist has been an important step towards the codification of international law. It can be said that the Draft Conclusions have played an important role in clarifying questions such as how peremptory norms will be established, what their content and legal consequences will be. The Draft Conclusions on Identification and Legal Consequences of Peremptory Norms of General International Law (Jus Cogens) concern the peremptory norms of international law that are increasingly being resorted to by international and regional courts, national courts, states and other actors. The Draft Conclusions are divided into four parts. The first part contains introductory provisions. The second part deals with the rules for determining the peremptory norms of international law. The third part deals with the legal consequences of the peremptory norms of international law. The last part contains general provisions. Our study will be examined in this order, in accordance with the division of the Draft Results. In our study, it is aimed to examine in detail the Draft Conclusions on Identification and Legal Consequences of Peremptory Norms of General International Law (Jus Cogens). As a result of this examination, it will be evaluated whether the mentioned Draft Conclusions make any contribution to the development of the peremptory norms of international law.
