Afet Dönemlerinde Türkiye'de Gençlerin Eğitime Erişimi ve Fırsat Eşitliğinin Sağlanması

Gönül B., Meçik O.

5. Küresel Eşitsizlikler Konferansı: Afetler ve Eşitsizlikler, İstanbul, Türkiye, 07 Aralık 2023

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: İstanbul
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Tarih boyunca ekonomik eşitsizlikleri, sosyal dışlanmayı ve temel kaynaklara erişimi kapsayan küresel eşitsizlikler, çoğunlukla sistemik önyargılar, politikalar ve toplumsal yapıların etkisiyle varlığını sürdürmüştür. Bu eşitsizlikler, zenginlik ve eğitim uçurumlarından sağlık hizmetlerine, fırsatlara ve temel insan haklarına farklı erişimlere kadar çeşitli şekillerde ortaya çıkmaktadır.  Eşitsizlikler ister doğal ister insan kaynaklı olsun, küresel topluluklar üzerinde derin etkileri söz konusu olan afetlerin; ekosistemleri, ekonomileri ve altyapıları bozan, can kayıplarına ve yerinden edilmelere neden olan etkileri altında yaşanan anlık yıkımın ötesine uzanmakta, eşitsizlikleri artırmakta ve küresel ölçekte uyarlanabilir ve önleyici stratejilere olan ihtiyacı güçlü bir şekilde hissettirmektedir. Nitekim afetler eğitime erişimi önemli ölçüde kesintiye uğratmakta ve gençler için fırsat eşitliğini engellemekte, eğitimdeki eşitsizlikleri artırmakta ve uzun vadeli toplumsal gelişmeyi engellemektedir. Türkiye son yıllarda deprem gibi doğal afetlerden sosyo-politik çalkantılara kadar pek çok olumsuz gelişme ile karşı karşıya kalmıştır. Bu olaylar sıklıkla hayatın normalliğini bozmakta ve etkilenen birçok sektör arasında eğitim özellikle hassas bir alan olarak ortaya çıkmaktadır. Ülkenin geleceğinin temel dayanağı olan gençler, bu tür felaket dönemlerinde eğitim hayatlarının kesintiye uğramasından ötürü derin bir fırsat eşitsizliği ile karşılaşmaktadır. Zira bir toplumda eğitim, kişisel gelişim ve kariyer fırsatları üzerindeki rolünün ötesinde, toplumsal anlatıları şekillendirmede, eleştirel düşünceyi geliştirmede ve yenilikçiliği teşvik etmede de etkili bir unsurdur.

Bu araştırmanın temel amacı, Türkiye’de afet dönemlerinde gençlerin eğitime erişimi ve fırsat eşitliğinin sağlanmasına yönelik stratejilerin belirlenmesidir.  Türkiye'de afetlerin yarattığı zorlukların üstesinden gelmek, gençlerin eğitim haklarını korumaya yönelik çok yönlü bir yaklaşımı gerektirmektedir. İlk olarak, okullar için afetlere dayanıklı altyapıya yapılacak yatırım, eğitim tesisleri üzerindeki öncül etkiyi hafifletebilecektir. Ek olarak hem kentsel hem de kırsal ortamlara göre uyarlanmış e-öğrenme platformlarının entegrasyonu, fiziksel katılımdan ödün verildiğinde bile eğitimin sürekliliğini sağlayacaktır. STK'lar ve uluslararası kuruluşlarla yapılan işbirlikçi çabalar, hızlı eğitim müdahalelerini kolaylaştırmak için gerekli kaynakları ve uzmanlığı sağlayabilecektir. Son olarak, afet dönemlerinde ve sonrasında öğrencilerin psikolojik refahını ele almak için travma bilgili pedagoji alanında eğitimcilerin yetiştirilmesine odaklanmak esastır. Afetler Türkiye'de eğitimin devamlılığı açısından önemli zorluklar teşkil ederken, aynı zamanda yeniden düşünme, yenilik yapma ve güçlendirme fırsatı da sunmaktadır. Bu kriz dönemlerinden öğrenilen dersler, toplumun yalnızca felaketlerden kurtulmakla kalmayıp felaket sonrasında da gelişen bir eğitim çerçevesine yönelmesine dair rehberlik sağlayabilecektir.