LAMIACEAE (LABIATAE) FAMILY MEMBERS, ECONOMIC AND MEDICAL VALUES GROWN IN ESKISEHIR

Çatak E., Atalay A.

4. AYASOFYA ULUSLARARASI MULTIDISIPLINER BILIMSEL ARAŞTIRMALAR KONGRESI, İstanbul, Türkiye, 11 - 13 Şubat 2022, ss.427-428

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: İstanbul
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.427-428
  • Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Lamiaceae familyası dünya genelinde, 236 cins ve 7280 tür ile yayılış gösterirken; Eskişehir’de 53 tür, alttür veya varyete ile temsil edilir. Çoğunlukla ot, nadiren ise ağaç ve çalı formundadırlar. Familya üyelerinin en belirgin özellikleri; vertisillat (halkasal) dizilimde olan ve uçucu yağ içeren yapraklara sahip olmalarıdır. Hastalıkların tedavilerinde sentetik yapılı ilaçların yetersiz kalabilmesi, bitkilerin mikrobiyolojik ve farmakolojik özelliklerinin araştırılmasını zorunlu kılmıştır (Dağcı ve Dığrak, 2005; Panizzi vd., 1993; Abak, 2018). Uçucu yağ bileşenleri bakımından zengin olan ve çay ile birlikte baharat olarak da ticareti yapılan bitkilere, sıklıkla Lamiaceae familyasında rastlanır. Ayrıca bu familyadaki türlerin yüksek biyolojik ve farmakolojik aktiviteleri mevcuttur. Bu nedenle de, bu türlerin fitoterapik özellikleri hakkında çok sayıda bilimsel çalışmalar yapılagelmiştir (Kocabaş ve Karaman, 2001; Özkan, 2007; Abak, 2018). Lamiaceae’de biyoaktif bileşik olarak; ekdisteroidler, iridoidler, flavonoidler, terpenoidler, fenoliklerin yanında; Farklı antibakteriyel, antifungal, sitotoksik ve antioksidan aktiviteler gösteren alkaloidler de mevcuttur (Mamadalieva vd, 2019). Bu familyaya ait 11 türün, 15 mikroorganizmaya karşı antimikrobiyal aktiviteleri incelenerek, elde edilen sonuçlarının standart antibiyotikler ile karşılaştırıldığı bir çalışmada; Bitki ekstraktlarının 15 mikroorganizmaya karşı oluşturdukları minimum inhibisyon konsantrasyon (MİK), minimum bakterisidal konsantrasyon (MBC) ve minimum fungisidal konsantrasyon (MFC) test sonuçlarının; tüm mikroorganizmalara karşı, MİK testinde elde edilen sonuçlarda görülen etkilerle benzerlikler gösterdiği ortaya konulmuştur (Salem, 2017). Pek çoğu ülkemizde ve Eskişehir’de de yetişen ve çeşitli açılardan ekonomik öneme sahip olan bu familyanın en yaygın yetiştirilen cinslerinden bazıları şunlardır. Tıbbi amaçlı gıda bitkileri olarak; Mentha (nane), Ocimum (fesleğen), Rosmarinus (biberiye), Salvia (adaçayı), Thymus (kekik). Güzel kokulu bitkiler olarak Lavandula (lavanta), Pogostemon. Yiyecek olarak Stachys affinis (çin enginarı) ve ayrıca birçok bitkinin de süs bitkisi olarak kullanılması, familyanın ekonomik önemini artırmaktadır (İpek, 2018).

While the Lamiaceae family spreads around the world with 236 genera and 7280 species; It is represented by 53 species, subspecies or varieties in Eskişehir. They are mostly in the form of grass, rarely in the form of trees and bushes. The most distinctive features of family members are; They have leaves that are in a verticillate (annular) arrangement and contain essential oil. The inadequacy of synthetic drugs in the treatment of diseases made it necessary to investigate the microbiological and pharmacological properties of plants (Dağcı and Dığrak, 2005; Panizzi et al., 1993; Abak, 2018). The plants, which are rich in essential oil components and traded as a spice along with tea, are often found in the Lamiaceae family. In addition, species in this family have high biological and pharmacological activities. For this reason, many scientific studies have been conducted on the phytotherapeutic properties of these species (Kocabaş and Karaman, 2001; Özkan, 2007; Abak, 2018). As a bioactive compound in Lamiaceae; besides ecdysteroids, iridoids, flavonoids, terpenoids, phenolics; There are also alkaloids with different antibacterial, antifungal, cytotoxic and antioxidant activities (Mamadalieva et al., 2019). In a study in which the antimicrobial activities of 11 species belonging to this family against 15 microorganisms were examined and the results obtained were compared with standard antibiotics; The minimum inhibition concentration (MIC), minimum bactericidal concentration (MBC) and minimum fungicidal concentration (MFC) test results of plant extracts against 15 microorganisms; Against all microorganisms, it has been revealed that the results obtained in the MIC test show similarities with the effects seen (Salem, 2017). Some of the most widely grown breeds of this family, which are mostly grown in our country and Eskişehir and have economic importance in various aspects, are as follows. As medicinal food plants; Mentha (mint), Ocimum (basil), Rosmarinus (rosemary), Salvia (sage), Thymus (thyme). Lavandula (lavender), Pogostemon as fragrant plants. The use of Stachys affinis (Chinese artichoke) as food and also many plants as ornamental plants increases the economic importance of the family (İpek, 2018).