Otizm spektrum bozukluğu olan bireylerde ekolali

GENÇ TOSUN D.

Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, cilt.4, sa.2, ss.575-592, 2021 (Hakemli Dergi) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 4 Sayı: 2
  • Basım Tarihi: 2021
  • Doi Numarası: 10.33400/kuje.904316
  • Dergi Adı: Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.575-592
  • Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Otizm spektrum bozukluğu olan bireylerin, sosyal iletişim becerilerindeki eksiklikler görülmektedir. Dil gelişiminde gecikme, tekrarlayan ve kendine özgü dil kullanımı otizm spektrum bozukluğu olan bireylerin sosyal iletişim becerilerinde sık gözlenen sorunlar arasında yer almaktadır. Ekolali, daha önce söylenen bir ifadenin bir kısmının veya tamamının sözel olarak tekrarlanmasıdır ve otizm spektrum bozukluğu olan bireylerde yaygın olarak görülmektedir. Ekolali, otizm spektrum bozukluğu olan bireylerin sosyal kabulünü ve bağımsız yaşam fırsatlarını olumsuz etkilemektedir. Ekolalinin türleri; anında ekolali, gecikmiş ekolali, tam ekolali ve azaltılmış ekolalidir. Anında ekolali, ilk ifade ile tekrar edilen ifade arasındaki süre birkaç saniye olduğunda ortaya çıkmaktadır. Gecikmiş ekolali, daha önce duyulmuş ifadelerin birkaç dakika, saat, gün, hafta, ay veya yıl geçmesinden sonra tekrarlanmasıdır. Tam ekolali, başkasının konuşmasındaki sözcüklerin eksiksiz ve kişinin tonlamasına uygun olarak taklit edilmesidir. Azaltılmış ekolali ise başka biri tarafından söylenen cümlenin ilk birkaç sözcüğünü taklit etmek ve sonra kendi ürettiği sözcüklerle konuşmaya devam etmektir “Ekolalinin tanımı nedir?”, “Ekolalinin işlevi var mıdır?”, “Ekolali vokal stereotipi olarak kabul edilebilir mi?”, “Ekolali dil gelişimini olumsuz etkiler mi?”, “Ekolaliye yönelik etkili müdahaleler nelerdir?” gibi sorulara ulusal ve uluslararası alanyazında halen yanıt aranmaktadır. Ekolali hakkındaki sınırlı bilginin terminolojideki kavram karışıklığından, gözlenen davranışların detaylı tanımlanmamasından ya da çeşitli disiplinlerin felsefesindeki ve metodolojisindeki farklılıklardan kaynaklanabileceği ileri sürülmektedir. Bu çalışmanın amacı, otizm spektrum bozukluğu olan bireylerin ailelerine, öğretmenlerine, dil ve konuşma terapistlerine ve diğer uzmanlara ekolalinin tanımı, işlevleri ve konuşmayla ilişkisi hakkında detaylı bilgi vermektir. Ayrıca, ekolalinin azaltılmasında yaygın olarak kullanılan diğer davranışların ayrımlı pekiştirilmesi, tepkiyi yarıda kesme ve yeniden yönlendirme, dikkat çek-bekle-göster müdahale yöntemlerini tanıtmak ve uygulamaya yönelik önerilerde bulunmak amaçlanmıştır.