Ekranın Tanrı İdeali: Bir Tüketim Nesnesi Olarak "Her"

Creative Commons License

Karhan P.

Communication in the Millennium, Eskişehir, Türkiye, 12 - 14 Ekim 2022, ss.199-207

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Eskişehir
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.199-207
  • Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

İkici düşünceye (dualism) dayanan; bedenin insanla, ruh ya da zihnin Tanrı ile ilişkilendirilmesi günümüze

uzanır. Zihin yapılandırılmasıyla (ebediyet) yapay zekâ teknolojisi, beden ile ilişkilendirilen insanla (ölümlülük)

rekabet etmekte, hatta Tanrı idealiyle üst konuma yerleştirilmektedir. İnsanın denetleme arzusunu tatmin edip

hayatta kalmasını sağlayan araç olarak teknoloji, araçsal aklın kurgusuyla hareket etmeye devam etmektedir.

Amerikan yapımı bilim kurgu filmi Her (Aşk) ileri teknolojinin bu işlevini aşk üzerinden anlatmakta, yapay zekâya

sahip bir işletim sistemiyle ilişki yaşanabilmesini hikâyeleştirerek ileri teknolojinin gücünü, mükemmeliyetini

kanıtlamaya çalışmaktadır. Bu araştırmanın amacı Her filminde; insan ile yapay zekâ karşıtlığını eleştirel kuram

perspektifinde yorumlayıp araçsallığın arka planını açıklamaktır. Araştırmanın problemi; teknolojinin

tanrısallaştırılmaya çalışılmasıyla duygulanımsal emek arasındaki ilişki Her filmi üzerinden nasıl okunabilir?

sorusudur. Fairclough’un eleştirel söylem analizi modeliyle yapılan araştırmada; yapay zekânın ekranda vücut

bulup gündelik yaşamı çepeçevre sardığı, sayısal kültürün duygu dünyasını da yönetmeye çalıştığı, dini öğretiler

tarafından Tanrı’ya atfedilen bilincin yapay zekâ için de kullanılarak teknolojinin kutsallaştırılmaya çalışıldığı,

insanın teknoloji karşısında güçsüz ve yetersiz olduğu imajının oluşturulduğu, bedeniyle yapay zekânın

denetimine giren edilgen Theodore’un duygulanımsal emeğiyle bir emekçiye dönüştüğü görülmüştür. Theodore

özelinde insan dijital dünyanın bir parçası olmaya, Samantha özelinde ekran ise gerçek dünyanın öznesi olmaya

adaydır. Distopik film, insanlık tarihi kadar eski olup karşıtlıklara dayanan ikici düşünce mantığının modernize

edilmiş sürümüdür. İnsan, kendi yarattığı şey tarafından yönetilmeye, alt edilmeye çalışılmaktadır. Giderek

yalnızlaşıp toplumunu kaybeden, zayıf yönleriyle mücadele etmeyen insan taklit edilip duygusal olarak ele

geçirilerek tüketim ağına dahil edilmekte, ağlarda yeniden üretilmektedir. Filmin ideolojik gücü bu yanılsamayı

inşa etme yönündedir.

Based on dualism; the association of the body with human and the soul/mind with God extends to the present day.

With the structuring of the mind (eternity), artificial intelligence technology competes with human (mortality), which is

associated with the body, and is even placed in the top position with the ideal of God. Technology, as a tool that satisfies the

human desire to control and ensures his survival continues to act with the fiction of instrumental mind. The American

science fiction film Her describes this function of advanced technology through love, and tries to prove the power and

perfection of advanced technology by narrating the possibility of having a relationship with an operating system with

artificial intelligence. The aim of this research is in Her film; to interpret the opposition between human and artificial

intelligence in the perspective of critical theory and to explain the background of instrumentality. The problem of the

research; how can be read the relationship between the deification of technology and affective labor through this movie?

According to the results of the research conducted with Fairclough's critical discourse analysis model; artificial intelligence

embodied on the screen and surrounded daily life, digital culture also tried to manage the world of emotion, the consciousness

attributed to God by religious teachings is also used for artificial intelligence and technology is tried to be sanctified. In

addition to these, this movie is aimed to create the image that human is powerless and inadequate against technology, passive

Theodore, who came under the control of artificial intelligence with his body, turned into a worker with his affective labor. In

the case of Theodore, the human being is a candidate to be a part of the digital world, and in the case of Samantha, the screen

is a candidate to be the subject of the real world. The dystopian movie is as old as the history of humanity and is a modernized

version of the dualistic logic and human is tried to be ruled and overcome by what he has created. Human who gradually

becomes lonely and loses his society, who does not struggle with his weaknesses, is imitated and emotionally captured,

included in the consumption network and reproduced in the networks. The ideological power of the movie is to build this

illusion.