Amerikan Hegemonyasının Son Dönemlerdeki Seyri ve Çin’in Yükselişi

Creative Commons License

Dinç C., Yurdabak O.

International Journal of Politics and Security, cilt.3, sa.3, ss.130-166, 2021 (Hakemli Dergi)

Özet

Uluslararası ilişkilerde güncel konulardan birisi, Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) hegemonik konumudur. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin (SSCB) dağılmasının ardından iki kutuplu uluslararası sistemin ABD’nin hâkim olduğu tek kutuplu sisteme dönüşmesi sonrasında, 90’lı yıllardan itibaren ABD hegemonyasının sürdürülebilirliği önemli bir tartışma konusu olmuştur. Çin’in özellikle 21. yüzyıl itibarıyla, Soğuk Savaş sonrasında oluşturulan Pax Americana’nın kurumları ve kurallarına rızayı seçmek yerine belirli konularda kendi çıkarları adına hareket ederek kendi uluslararası sistemini kurmaya çalıştığı bilinmektedir. Dış politikasını büyük ölçüde küresel hegemonyasını devam ettirmek üzerine kuran ABD ise geçmiş dönemlerde SSCB ile yaşadığı rekabetin bir benzerini 2020’lerde Çin’le yaşamaktadır. Her ne kadar 21. yüzyılda yaşanılan güç dönüşümüyle ABD’nin gücü göreli olarak azalırken, Çin’inki artmaktaysa da, ABD’nin ekonomik, askeri ve teknolojik üstünlükleri nedeniyle küresel hegemonyasına son vermenin çok uzun zaman alacağı görüşü, politika yapıcılar ve uluslararası ilişkiler akademisyenleri arasında yaygındır. Bununla birlikte, Çin’in yükselişi, 21. Yüzyılın ikinci çeyreğinden itibaren de ABD’nin dış politikasının en önemli meselesi olacaktır. Bu çalışmada kapsamlı bir literatür taraması ışığında hegemonyanın sert ve yumuşak güç unsurları ele alınarak ABD ve Çin karşılaştırılması yapılmış, hiçbir hegemonik düzenin sonsuza dek sürmeyeceği düşüncesiyle, yaşanılan yapısal değişimlerin Amerikan hegemonyasını nereye taşıyacağı, mevcut ‘güç kayması' ve ABD'nin hegemonik düşüşte olup olmadığına dair görüşler analiz edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Amerika Birleşik Devletleri, Çin Halk Cumhuriyeti, Hegemonya, Amerikan Hegemonyası, Çin’in Yükselişi