Akademik Veri Yönetim Sistemi
XXIII. Ulusal Klinik Biyokimya Kongresi, Antalya, Türkiye, 27 - 30 Nisan 2023, ss.247
Amaç: Biyokimya laboratuvarlarında test sonuçlarının ulusal ve uluslararası standartlarda ve istenilen kalitede olmasını sağlamak amacıyla günlük iç kalite kontrol çalışması yapılır. İç kalite kontrol sonuçlarının değerlendirilmesinde genellikle firma tarafından önerilen ortalama ve standart sapma değerleri kullanılır. Ancak tavsiye edilen her laboratuvarın kendi belirlediği değerleri kullanmasıdır. Bu çalışmada acil laboratuvarımızda çalışılan 5 test (troponin, B-HCG, kreatinin, ALT ve glikoz) için iç kalite kontrol hedef değerlerin belirlenmesi yeni grafikler ile önceki grafiklerin West-gard kural ihlali açısından karşılaştırılması hedeflendi.
Yöntem: Seçtiğimiz 5 parametrenin her biri için tek seviye, aynı lot numaralı en az 23 iç kalite kontrol sonucu değerlendirilerek ortalama ve SD değerleri hesaplandı ve yeni Levey-Jennings grafikleri oluşturuldu. Son 20 kalite kontrol sonucu ile yeni elde edilen grafikler ve önceki grafikler West-gard kural ihlali açısından karşılaştırıldı.
Bulgular: Hesaplanan ortalama iç kalite kontrol değerlerinde en fazla değişim %2,85 ile kreatinin testine aitti. Standart sapmaların ise tüm testlerde en az %45 düştüğü ve bu düşüşün en fazla yine kreatinin testinde olduğu belirlendi. Firma verileri kullanıldığında B-HCG ve ALT testinde hiçbir kural ihlali saptanmamasına rağmen kendi ortalama ve standart sapma değerlerimiz kullanıldığında B-HCG de 1 defa 13s, ALT’de 7 kez 12s kural ihlali saptandı. Troponin testi için 10x kural ihlali yerine 2 kere 12s kural ihlali saptandı. Glikoz ve kreatinin testinde herhangi bir kural ihlali olmamasına rağmen tüm kontrol değerleri ortalama ile -1SD değerleri arasında saptanırken, kendi standart sapma değerimiz kullanıldığında kontrol değerleri ± 1SD içerisinde dalgalandığı görüldü.
Sonuç: Kendi belirlediğimiz değerleri kullanmak SD düzeylerini düşürdüğünden daha fazla hata saptanmasına bu da kalibrasyon ve iç kalite kontrollerin daha sık tekrarlanmasına sebep olabilir. Bu nedenle bu çalışmaların seçilen testlerde uygulanması ve iç kalite kontrol değerlendirmelerinde uygun red kurallarının belirlenmesinin önemli olduğunu düşünmekteyiz.
Anahtar Kelimeler: iç kalite kontrol, ortalama, standart sapma