Akademik Veri Yönetim Sistemi
Uluslararası İksad İktisat Kongresi, Ankara, Türkiye, 27 Şubat 2022, ss.40-41
Bütçelemeyle örgütün yöneticilerin ve çalışanların çaba ve motivasyonun stratejik amaç ve hedeflere doğru
bir şekilde yönlendirilmesini sağlanmaktadır. Örgütün finansal kaynakları bütçe ile niteliksel misyon beyanı
ve kurumsal stratejileri eylem planlarına çevrilmektedir. Kamu yönetiminde kurumların stratejik planlarında
yer alan vizyon, misyon ve hedeflerini gerçekleştirmeleri için sınırlı miktarda mali kaynağı bulunmaktadır.
Bütçenin amacı, plandaki amaç ve hedefleri ulaşabilmek için kamusal kaynakları yönlendirmektir. Stratejik
yönetimin önemli bir parçası olan stratejik plan ve bütçe arasında güçlü bir bağ kurulmalıdır. Kamu mali
yönetiminde kullanılan bütçe sistemleri bu bağın kuvvetlenmesi açısından oldukça önemlidir. Ülkelerin kamu
mali yönetim ve bütçe sistemlerinin ulusal ve uluslararası alanda yaşanan gelişmeler doğrultusunda
şekillendirilmesi ihtiyacı geçmişten günümüze hep var olmuştur. Bu durum zaman zaman bütçe sistemi
reformlarını gündeme getirmiştir.
Türk kamu mali yönetiminde 2008 yılından itibaren genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde
performans esaslı bütçeleme sistemi uygulanmaya başlanmıştır. Bu bütçeleme sistemiyle kamusal amaç ve
hedeflerle kullanılan kaynaklar arasındaki ilişkiyi göstererek mali saydamlığa ve hesap verebilirliğe hizmet
eden yönetsel sorumluluğa dayalı bir bütçeleme ve raporlama mekanizması oluşturulmaya çalışılmıştır.
Türkiye’de 2018 yılında Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi Modeline geçilmesiyle hükümet sisteminde
değişim yaşanmıştır. Türk kamu mali yönetim sisteminde köklü bir değişim süreci geçirmiştir. 2021 yılında
merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde program bütçe sistemi kullanılmaya başlanmıştır.
Bu çalışmanın amacı program bütçe sisteminin kamu mali yönetiminde stratejik yönetim anlayışına etkilerini
değerlendirmektir. Türk kamu mali yönetiminin Mali Anayasası olan 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve
Kontrol Kanununda Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi Modeline göre bütçe hazırlık ve uygulamasına ilişkin
ve program bütçe sistemine yönelik değişiklikler yapılmıştır. Kamuda stratejik yönetim süreci üç aşamadan
oluşmaktadır: stratejik planlama, uygulama ve değerlendirme/denetimdir. Stratejik planlamayla başlanılan
sürece uygulamayla devam edilip sonuçların değerlendirildiği/denetlenmesiyle tamamlanmaktadır. Fakat 5018
sayılı Kanun eskisi gibi halen stratejik yönetime dayalı değil stratejik planlamaya dayalıdır. Ayrıca program
bütçenin kamuda stratejik yönetim anlayışına etkilerini zamanla daha iyi görülecektir.