Akademik Veri Yönetim Sistemi
JOURNAL OF ANALYTIC DIVINITY, cilt.8, sa.2, ss.252-273, 2024 (Hakemli Dergi)
Toplumsal değişim ve din, sosyal bilimlerin temel araştırma alanlarından biridir. Bu makale, bu iki kavramı Cumhuriyet Dönemi bağlamında incelemektedir. Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte, Türkiye’de yeni bir toplum inşa etme çabaları ön plana çıkmıştır. Cumhuriyet öncesi dönemde din, toplumun ve yönetimin merkezinde yer alırken, Cumhuriyet’in laikliği benimsemesiyle birlikte dinin etkisi önemli ölçüde azalmıştır. Bu değişim, devlet politikaları aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışma, Cumhuriyet’in ilanından 1982 Anayasası’nın kabulüne kadar olan dönemi kapsamaktadır ve bu süreçteki siyasi, dini ve sosyal değişimleri bütüncül bir yaklaşımla ele almaktadır. Laikliğin ilanı, eğitimde birlik sağlama, tekke ve zaviyelerin kapatılması, medeni kanunlarda yapılan reformlar ve kılık kıyafet düzenlemeleri gibi değişiklikler, toplumun yapısını önemli ölçüde etkilemiştir. Özellikle Diyanet İşleri Başkanlığı’nın kurulması ve bu kurumun günümüze kadar devam eden varlığı, her dönem tartışma konusu olmuştur. Bu çalışmanın odak noktalarından biri, bu başkanlığın devletin laik düzen içerisinde niçin kurulduğu ve toplumda hangi fonksiyonları yerine getirdiği sorusudur. Ayrıca, 1961 ve 1982 yıllarında çıkarılan anayasalar arasındaki değişimler de ele alınmış, bu süre zarfında toplumda meydana gelen dönüşümler detaylandırılmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman analizi tekniği ile gerçekleştirilen bu çalışma, Cumhuriyet dönemi üzerine çok yönlü araştırmalara kaynak oluşturmayı ve alana katkı sağlamayı amaçlamaktadır. Toplumun din ile ilişkisi, laiklik politikaları ve bunların toplumsal etkileri üzerine kapsamlı bir anlayış geliştirmek, bu çalışmanın temel hedefidir.
Social change and religion are fundamental areas of research in the social sciences. This article examines these two concepts in the context of the Republican Era. With the declaration of the Republic, efforts to construct a new society in Turkey came to the forefront. In the pre-Republican period, religion was at the center of society and governance, while the embrace of secularism by the Republic significantly diminished the influence of religion. This transformation was largely carried out through state policies. The study focuses on the period from the declaration of the Republic to the adoption of the 1982 Constitution, analyzing the political, religious, and social changes that occurred during this time in a holistic manner. The proclamation of secularism, the establishment of unity in education, the closure of dervish lodges and monasteries, reforms in civil law, and regulations in dress codes are among the changes that significantly impacted the social structure. In particular,the establishment of the Presidency of Religious Affairs and its ongoing presence has been a topic of debate in every era. This study seeks to address questions such as why this presidency was established in contradiction to the state’s secular framework and what functions it serves in society. Additionally, changes between the 1961 and 1982 constitutions are examined, detailing the transformations that occurred in society during this period. Conducted through qualitative research methods, specifically document analysis, this study aims to provide a resource for multifaceted research on the Republican Era and contribute to the field. Developing a comprehensive understanding of the relationship between society and religion, secularism policies, and their social effects is the core objective of this work.