Akademik Veri Yönetim Sistemi
Ulusal Radyoloji Kongresi , Antalya, Türkiye, 12 - 16 Kasım 2024, ss.114-115
MULTİPL SKLEROZ HASTALIĞINDA AKTİF PLAĞI OLAN VE OLMAYAN HASTALARDA KOROİD PLEKSUS GÖRÜNÜR DİFÜZYON KATSAYISI DEĞERLERİNİN ÖLÇÜLMESİ VE KONTROL GRUBU İLE KARŞILAŞTIRILMASI Ahmet Topak, Suzan Şaylısoy, Uğur Toprak Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı Giriş ve Amaç: Multipl skleroz otoreaktif T lenfositlerin periferden santral sinir sistemine geçerek glial hücrelerde ve nöronlarda immün yanıt oluşturması ile ortaya çıkan kronik inflamatuar demyelinizan bir hastalıktır. T lenfositlerin santral sinir sistemine geçişinde koroid pleksuslar anahtar rol almaktadır (1,2). Daha önce koroid pleksusun tutulumunu difüzyon ağırlıklı görüntüleme ile değerlendiren çalışma bulunmamaktadır. Bu çalışma ile multipl skleroz hastalarında koroid pleksusta oluşan inflamasyonun difüzyon ağırlıklı manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ile saptanabilirliğini araştırdık. Gereç ve Yöntem: Ocak 2020 ile Ağustos 2023 arasında görüntülemesi bulunan, çalışma kriterlerine uyan 60 hasta çalışmaya dahil edildi. Hastalar aktif plağı olan 30 olgu ve aktif plağı olmayan 30 olgu olarak iki gruba ayrıldı. Aynı tarih aralığındaki 30 olgu ile sağlıklı kontrol gubu oluşturuldu. Görüntüler tek bir gözlemci tarafından değerlendirildi. Ölçümler için 4 mm kesit kalınlığındaki ADC haritaları kullanıldı. Koroid pleksus ADC değerleri sağ ve sol için ayrı ayrı ölçüldü. Ölçümler için örnekleme alanına BOS dahil olmayacak en geniş ROI’ler çizildi. Poligonal ROI tercih edildi. (Resim 1) Koroid pleksus kistleri/ksantogranülomu ve koroid pleksus kalsifikasyonu olan kesitlerden ölçüm yapmamak için T2A, DAG ve duyarlılık ağırlıklı (SWI) görüntülerden yardım alındı (Resim 2). Birkaç ölçüm yapılıp ölçülen en düşük ADC değeri kaydedildi. İstatistiksel analiz için SPSS 24.0 programı kullanıldı. Her gruptaki toplam 60 ADC ölçümü One Way Anova testi ile gruplar arasında karşılaştırıldı. Bulgular: Gruplar arasında cinsiyet dağılımı ve yaş dağılımı için anlamlı farklılık olmadığı görüldü (Tablo 1 ve 2). Ortalama ADC değeri; 1. grupta 2039 (x10-6 mm2/s), 2. grupta 2011 (x10-6 mm2/s), 3. grupta 1980 (x10-6 mm2/s) ölçüldü (Tablo 3). Gruplar arası ikili karşılaştırmada; 1. ve 2. grubun karşılaştırmasında p=0.92, 1. ve 3. grubun karşılaştırmasında p=0.70, 2. ve 3. grubun karşılaştırmasında p=0.90 olup grupların ADC değerleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmadı (Tablo 4). Tartışma: Multipl skleroz sıklıkla genç kadınları etkileyen kronik inflamatuar demyelinizan bir hastalıktır (3). MS patogenezinde rol alan otoreaktif T lenfositlerin periferden santral sinir sistemine geçişinde koroid pleksus önemli rol oynar. İlk defa 2008 yılında yapılan patoloji çalışmasında MS hastalarının koroid pleksusunda inflamatuar değişiklikler olduğu görülmüştür (4). Patoloji çalışmalarında saptanan değişikliklerin MRG ile de saptanabileceği varsayımı ile ilk defa 2020 yılında yapılan çalışmada MS hastalarının koroid pleksusunda kontrol grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı kontrastlanma artışı olduğunu saptamıştır (2). Daha sonra yapılan çalışmalarda, MS hastalarının koroid pleksus hacminin kontrol grubuna göre %35 daha fazla olduğu saptanmıştır (5). MS hastalarında koroid pleksustaki değişikliklerin difüzyon ağırlıklı görüntüleme ile değerlendirildiği bildirilmiş bir çalışma yoktur. Bu çalışma ile bu konuda bir değerlendirme yapılmıştır. Aktif MS plağı olan, MS hastası olan ancak aktif plağı olmayan ve sağlıklı kontrol grubundan oluşan üç grubun koroid pleksus ADC değerleri karşılaştırılmış ve grupların ADC değerleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmamıştır. Sonuçların anlamsız çıkmasında hasta sayısının az olması ve teknik sınırlılıkların yer alabileceği düşünüldü. Diğer yandan bu durum koroid pleksus tutulumunun değerlendirilmesinde difüzyon ağırlıklı görüntülemenin yetersiz olduğu ile de ilişkili olabilir. Bu konuda; daha geniş hasta grupları ve ince kesit ADC görüntüleri kullanılarak yapılan çalışmalarda istatiksel olarak anlamlı sonuçlara ulaşılabilir. Sonuç: MS hastalarında koroid pleksus tutulumunun MRG ile değerlendirilmesi son yıllarda ortaya konulmuş güncel bir araştırma alanıdır. Şimdiye kadar bu konuda yapılan çalışmalar koroid pleksus boyutu ve kontrastlanması üzerine yoğunlaşmıştır. Koroid pleksustaki değişikliklerin difüzyon ağırlıklı görüntüleme ile değerlendirildiği çalışmalar şimdiye dek yapılmamıştır. Bu çalışma ile bu konuda anlamlı sonuçlar elde edilemese de çalışmanın sınırlılıklarının bilinmesi daha sonra yapılacak çalışmalarda yol gösterici olacaktır. Bu konuda yapılacak çalışmaların bulguları ile hastalık şiddeti veya atak sıklığı arasında ilişki saptanması hastalığın seyrini öngörmede kullanılabilecek çok değerli bilgiler verebilir. Anahtar Kelimeler: Multipl Skleroz, Koroid Pleksus, Difüzyon Ağırlıklı Görüntüleme, Görünür Difüzyon Katsayısı Kaynaklar 1. Baecher-Allan C, Kaskow BJ, Weiner HL. Multiple Sclerosis: Mechanisms and Immunotherapy. Neuron. 2018 F;97(4):742-768. 2. Dixon GA, Pérez CA. Multiple Sclerosis and the Choroid Plexus: Emerging Concepts of Disease Immunopathophysiology. Pediatr Neurol. 2020;103:65-75. 3. Feigin VL, Krishnamurthi R V., Theadom AM, Abajobir AA, Mishra SR, Ahmed MB, et al. Global, regional, and national burden of neurological disorders during 1990-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015. Lancet Neurol. 2017;16(11):877–897. 4. Vercellino M, Votta B, Condello C, Piacentino C, Romagnolo A, Merola A, Capello E, Mancardi GL, Mutani R, Giordana MT, Cavalla P. Involvement of the choroid plexus in multiple sclerosis autoimmune inflammation: a neuropathological study. J Neuroimmunol. 2008;199(1-2):133-41. 5. Ricigliano VAG, Morena E, Colombi A, Tonietto M, Hamzaoui M, Poirion E, Bottlaender M, Gervais P, Louapre C, Bodini B, Stankoff B. Choroid Plexus Enlargement in Inflammatory Multiple Sclerosis: 3.0-T MRI and Translocator Protein PET Evaluation. Radiology. 2021;301(1):166-177.