18. yüzyılın ortasında, şikâyet hükümlerini kaydetmek üzere “ahkam defteri” adıyla eyaletlerin isimleriyle yeni bir defter serisi oluşturulmuştur. Ayrıca Divan-ı Hümayun bürokrasisi içerisinde “şikâyet kalemi” adıyla yeni bir büro ihdas edilmiştir. Bu iki uygulamanın Osmanlı şikâyet mekanizmasının bürokratik işleyiş sürecinde kapsamlı bir değişime sebebiyet verip vermediği merak uyandırmaktadır. Bunu görebilmek amacıyla bu çalışmada Selanik’ten İstanbul’a gelen şikayetlere ilişkin bürokratik süreçler incelenmiştir. Zaman zaman önceki dönemlerdeki işleyişlerle de karşılaştırmalar yapılarak uygulamada dönemsel bir farklılığın olup olmadığına göz atılmıştır. Bu maksatla Selanik’ten gelen şikayetler için nasıl bir başvuru yöntemi izlendiği, başvuruların kabulü, şikâyetçilerin kendilerini haklı göstermek üzere yanlarında getirdiği resmî belgeler, şikâyetin çözümünde işleyen prosedür ile meselenin sonuca bağlanma biçimi 7 Numaralı Rumeli Vilayet Ahkam Defteri ile bu defterle aynı dönemde kaleme alınmış dilekçeler üzerinden incelenmiştir. İnceleme neticesinde; 18. yüzyılın ortasında şikayetlerin çözülmesi için yürütülen bürokratik süreçlerin önceki dönemlerden anlamlı bir biçimde ayrıştığını gösterir bir veriyle karşılaşılmamıştır.
In the middle of the 18th century, a new series of registers named according to provinces was created to record the provisions of complaints under the title of Ahkâm Defteri. In addition, a new office was established under the name of complaint office within the bureaucracy of Divan-ı Hümayun. Whether or not these two practices caused a comprehensive change in the bureaucratic functioning of the Ottoman complaint mechanism arouses interest. In line with this interest, the bureaucratic processes regarding the complaints coming from Thessaloniki to Istanbul were examined in this study. They were compared with the previous processes on occasions to observe whether there was a periodic difference in practice. Furthermore, what kind of application method is followed for the complaints from Thessaloniki, the acceptance of applications, the official documents brought by the complainants to justify themselves, the procedure in the resolution of complaints and the way the matter is resolved were investigated via Rumeli Vilayet Ahkâm Defteri (Rumelia Provincial Judgement Book) No. 7, as well as the petitions written in the same period with this book. As a result of the investigation, no data show that the bureaucratic processes carried out in the middle of the 18th century for the resolution of complaints differed significantly from the previous periods.
