Çin on yılı aşkın bir süredir başta Afrika, Asya ve Latin Amerika olmak üzere birçok bölgede altyapı alanında önde gelen bir yatırımcı ve finansman kaynağı olmuştur. Bu süreçte ana aktörler, Çin hükümetinin dışarı açılmayı teşvik eden politikalarından yararlanan enerji ve ulaştırma sektörlerindeki Çinli büyük devlet şirketleri ve politika bankaları olmuştur. Pekin’in bu yatırım kampanyasını “Kuşak ve Yol Girişimi” olarak markalaştırmasından itibaren bu konu daha fazla ilgi görmüştür. Çin yatırımlarının nitelikleri özellikle devlet sermayesinin rolü ve uluslararası siyasetle iç içe geçmeleri itibariyle tartışma konusu olmuştur. Özellikle Çin’in uluslararası altyapı yatırımlarını öncelikli olarak jeopolitik motivasyonların şekillendirip şekillendirmediği önemli bir soru olmuştur. Bu makale, eleştirel bir literatür taraması ve gerek projelere gerekse Çinli şirketlerin ve bankaların işleyişi hakkındaki ampirik materyali inceleme yoluyla bu soru etrafında bir tartışma yürütmektedir. Bu tartışma üç adımda yapılandırılmıştır. İlk olarak, Çin yatırımlarını üstlenen şirketlerin yapıları ve motivasyonları incelenerek, onları Çin dış politikasına hizmet eden ‘araçlar’ olarak görmenin doğru olup olmadığı anlaşılmaya çalışılmaktadır. İkinci olarak, Çin finansmanının özellikleri, Çin’in politika bankalarının Çin devleti, piyasası ve borçlular ile olan ilişkileri ışığında tartışılmaktadır. Makale son olarak Çin merkezi hükümetinin yatırımların uygulanmasını ne düzeyde yönlendirdiği ve kontrol ettiğini incelemektedir. Çin’in uluslararası altyapı yatırımları devlet destekli olmakla birlikte, Çinli şirketlerin ve bankaların işleyişini öncelikli olarak ticari çıkarlar şekillendirmektedir. Çin liderliği bazı projelere diplomatik amaçlarla müdahale etmekle birlikte, Çin bankalarının ve şirketlerinin çıkarları projelerin tasarlanmasında ve uygulanmasında önemli bir rol oynamaktadır. Bu makale, devlet merkezli ve jeopolitik odaklı yorumlardan farklı olarak, Çin’in uluslararası altyapı yatırımlarının büyük ölçüde piyasa temelli bir olgu olarak şekillendiğini öne sürmektedir. Daha yüksek bir soyutlama düzeyine taşındığında, bu yatırımlar, geç kalkınan bir ülkenin şirketlerinin devlet desteğiyle uluslararasılaşmasını ifade etmektedir. Böyle bakıldığında, Çin yatırımlarını, devletlerin küresel kapitalizmle ilişkisinde tanıdık bir stratejinin Çin’in tarihsel ve kurumsal özgünlüklerini taşıyan biçimi olarak yorumlamak mümkündür.
Over the last ten years, China has become a leading investor and source of financing in infrastructure in many regions, especially in Africa, Asia and Latin America. Chinese policy banks and large state companies in the energy and transportation sectors, which have benefited from the policies of the Chinese government encouraging going out, have been the main actors in this process. Since Beijing branded this investment campaign as the “Belt and Road Initiative”, China’s overseas infrastructure investments have attracted more attention. The peculiarities of Chinese investments have been a matter of debate, especially regarding the role of the state capital and their intertwinement with international politics. It has been particularly an important question whether China’s international infrastructure investments are primarily driven by geopolitical motivations. This article conducts a discussion centred on this question through a critical literature review and an examination of empirical material on the projects as well as the operation of Chinese companies and banks. This discussion is structured into three steps. First, the structure and motivations of companies that undertake Chinese investments are examined in an attempt to understand whether it is accurate to view them as ‘tools’ serving Chinese foreign policy. Second, the characteristics of Chinese financing are discussed in light of the relationship of Chinese policy banks with the Chinese state, the market and borrowers. Finally, the paper explores the extent to which the Chinese central government has directed and controlled the implementation of investments. Although China’s international infrastructure investments are state-supported, it is primarily the commercial interests that shape the operation of Chinese companies and banks.WhileChineseleadershipmayinterveneincertainprojectsfordiplomaticpurposes, the interests of Chinese banks and companies play a significant role in designing and implementing these projects. Differing from state-centred and geopolitical-oriented interpretations, this paper argues that China’s international infrastructure investments are shaped, to a large extent, as a market-based phenomenon. Taken to a higher level of abstraction, these investments represent the internationalization of companies of a late-developing country with state support. Seen as such, it is possible to interpret Chinese investments as a form of a familiar strategy in states’ relationship with global capitalism, encompassing China’s historical and institutional peculiarities.
