tarı- Fiili ve Türevleri Üzerine


GÜL B.

Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, cilt.0, sa.61, ss.99-120, 2012 (SSCI) identifier identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 0 Sayı: 61
  • Basım Tarihi: 2012
  • Dergi Adı: Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Social Sciences Citation Index (SSCI), Scopus, TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.99-120
  • Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bu makalede Türk tarım terminolojisinin iki temel teriminden biri olan tarı- fiili ve metinlerde tanıkladığımız bu fiilin türevleri olan tarın- "(toprak) işlemek", tarıl- "ekilmek", tarıt"tohum saçmak; tarlayı ekip biçmek, ektirmek; dağıtmak", tarıtdur- "ektirtmek" ve tarımsın- "ekin eker görünmek" fiilleri üzerinde durulmuştur. Fiilin, runik harfli Türkçe metinler, Budist ve Maniheist çevre Türkçe metinler ile İslami çevre Türkçe metinlerdeki kullanım alanının belirlenmesi için çok geniş bir korpus taraması yapılmıştır. Fiilin modern Türk dili alanındaki durumlarına da değinilmiştir. Makaledeki amaç, hem Türk tarımının temel fiillerinden biri olarak karşımıza çıkan tarı- fiilinin kullanım alanlarını; hem de Türk tarım araştırmalarında dil malzemesinin ne kadar önemli olduğunu okuyucuya göstermektir
This article focuses on the verb tarı-, which is one of the two fundamental terms of Turkish agricultural terminology, and explores its derivations, which are tarın- "to cultivate (the land)", tarıl- "to be sown", tarıt- "to scatter seeds; to sow the field, to have the field sown; to scatter", tarıtdur- "to make the field sown" and tarımsın- "to appear to be sowing seeds". A comprehensive corpus review has been conducted to identify the usage of the verb in Turkish texts using runic letters as well as in Turkish texts found within Buddhist, Manicheist and Islamic contexts. The study also discusses the verb within the context of modern Turkish. In this way, the article aims to demonstrate the usage areas of the tarı- verb on the one hand and the significance of linguistic material in Turkish agricultural research on the other.