Research Journal of Biology Sciences, cilt.13, sa.2, ss.45-59, 2020 (Hakemli Dergi)
Bu çalışma Ülkesel Ekmeklik Bu
ğ
day Alım Bareminde kırmızı ve beyaz sert ekmeklik bu
ğ
day
grubunundaki buğdayların cinslerinin belirlenmesi üzerinedir. Bu amaçla tane fiziksel, protein miktar,
protein kalitesi ve gluten reolojik özelliklerini içeren kapsam
lı laboratuvar testleri uygulayarak ülkesel
baremde yer alan 8 kırmızı
-
sert ve 2 beyaz
-
sert buğdayın kendi içerisinde ve diğer sınıfta yer alan 14
ekmeklik buğdaydan farklılıkları değerlendirilmiştir. Kırmızı tane renginde çeşitler arasında tane protein
or
anı %11,78
-
15,19 ve beyaz tane renginde çeşitler arasında %12,71
-
14,71 arasında değişmiştir. Çalışmada
kırmızı ve beyaz
-
sert sınıfta yer alan çeşitlerin ortalama protein kalite özellikleri diğer sınıflardan yüksektir.
Kırmızı
-
sert sınıfta yer alan Dropia,
Maden, Rumeli ve Quality çeşitlerinin protein kalite değerleri belirgin
şekilde daha yüksek bulunmuştur. Quality dışında diğer üç çeşidin Glutopeak agregasyon enerji değerleride
(AGGEN) yüksektir. Esperia ve Bezostaja1’inde genel olarak protein kalite özel
likleri ve AGGEN değeri
iyi iken; Krasunia Odeska ve Flamura çeşitlerinin protein kalite stabiliteleri daha az ve gluten reolojik
özellikleri düşük olmuştur. Diğer kırmızı sınıfındaki ekmeklik buğday çeşitleri içerisinde protein
kalitesinde değişkenlik dah
a fazla olmuş; bu sınıf içerisinde Pehlivan, KateA, Ahmetağa, Konya, Yubileyna
ve Syrena Odeska çeşitlerinin bazı protein kalite ve gluten reolojik özellikleri kırmızı
-
sert sınıftaki çeşitlere
benzer veya üzerinde iken; Sönmez, Misiia çeşitlerinin düşük; E
kiz’in orta düzeyde olarak
değerlendirilmiştir. Nota çeşidinin protein kalitesi düşük gluten reolojik özellikleri orta iken Nacibey
çeşidinin tersidir. Beyaz
-
sert çeşitlerden Kıraç’ın protein kalite parametreleri yüksek, Tosunbey’in orta
-
düşük iken; gluten
reolojik özellikler tam tersi olmuştur. Diğer beyaz çeşitlerden Müfitbey’in bazı protein
kalite parametreleri iyi, gluten reolojik özellikleri orta
-
iyidir. Gerek orta
-
zayıf ve Bayraktar çok zayıf
protein kalitesi ve gluten reolojik özelliklerine sahip ola
rak değerlendirilmiştir. Çeşitler arasında tane
sertliği ve homojenitesi ve hacim ağırlığı arasında dikkate değer farklar bulunmuştur. Yine tane ağırlığı,
tane ağırlığı homojenitesi, tane çapı ve tane çapı homojenitesi değerlerindeki farklıklar bu fiziksel
özelliklerin değerlendirilerek çeşitlerin ayrımında oldukça başarılı olarak kullanılabileceğini göstermiştir.
Beyaz sınıflarda yer alan çeşitlerin L* (parlaklık) ve b* (sarı renk tonu) değerleri genel olarak daha
yüksektir. Bu değerler ve a* (kırmızı renk
tonu) değeri bakımından beyaz ve kırmızı taneli çeşitler arasında
önemli varyasyon vardır. Bu parametreler kullanarak buğdayın cinsinin belirlenebilmesi mümkün
olabileceği ve sonuçta geliştirilmesi muhtemel yapay zeka destekli örüntü tanıma sistemine sahi
p V
-
NIR
cihazının etkin olabileceğini görülmüştür.
Anahtar kelimeler
:
Ekmeklik buğday, ülkesel barem, yapay zeka, örüntü tanıma, tahıl kalitesi