Akademik Veri Yönetim Sistemi
10. INTERNATIONAL EURASIAN EDUCATIONAL RESEARCH CONGRESS, Ankara, Türkiye, 8 - 11 Haziran 2023, ss.1285-1286, (Özet Bildiri)
Problem Durumu
Otizmli çocukların sosyal becerileri üzerine yapılan araştırmalar, bu çocukların akranlarıyla etkileşim olasılığının tipik gelişim gösteren
çocuklara göre daha düşük olduğunu göstermektedir. Otizmli çocuklar için sosyal etkileşim becerileri, başarılı sosyal, duygusal ve bilişsel
gelişim için kritik öneme sahiptir. Otistik çocuklardaki sosyal beceri eksiklikleri anlamlı sosyal ilişkiler kurma yeteneğini engellerken aynı
zamanda çocuklarda bağımsız yaşam becerilerinde azalma, sosyal izolasyon ve depresyon gibi olumsuz sonuçlar da doğurur. Bu olumsuz
sonuçlar otizmli çocuklarda çeşitli davranış problemlerine yol açar ve öğretmenler ile ebeveynler bu problemlerle başa çıkmakta zorluk yaşarlar.
Bu olumsuz sonuçların en aza indirgenmesi için sadece problem davranışlara odaklanmak yerine otizmli çocukların mevcut sosyal becerilerini
geliştirmek, etkileşimlerini artırmak, arkadaş edinme ve sosyal aktivitelere katılma becerilerini en üst düzeye çıkarmak düşünülmektedir. Otizm
spektrum bozukluğu olan çocuklarda sosyal beceri eksikliği sosyal soyutlama ve akranlar tarafından dışlanma ile sonuçlanabilir. Sosyal
becerilerin arttırılması sosyal amaçlı etkinliklerle gerçekleştirilebilir. Proje, otizmli çocukların sosyal becerilerini geliştirmek ve akranlarıyla daha
fazla etkileşime geçmelerini sağlamak için bilimsel temellere dayalı müdahaleleri içeren sosyal öyküler, video modelleme, replik silikleştirme,
yaratıcı drama, çocuk yogası ve oyun terapisi gibi etkili ve pratik uygulamaları bir araya getirerek bir program sunmayı hedeflemektedir. Bu
program öğretmenlere ve ebeveynlere bir haftalık eğitim programı ile sunulmuştur.
Yöntem
Bu temel hedef kapsamında ilkokul kademesinde çalışan özel eğitim öğretmenlerine; Sosyal Öykü Aracılığıyla Sosyal Beceri Öğretimi, Kurallı
Oyun Becerisi, Filial Oyun Terapisi, Yaratıcı Drama, Teknoloji Destekli Etkileşimli Ortam Tasarımı, Çocuk Yogası, Videoyla Model Olma
Aracılığıyla Sosyal Beceri Öğretimi, Replik silikleştirme Uygulaması konularında; çocuğu ilkokul kademesinde otizm sınıflarında öğrenim gören
ebeveynlere yönelik ise; Yaratıcı Drama, Sosyal Öykü Aracılığıyla Sosyal Beceri Öğretimi, Videoyla Model Olma Aracılığıyla Sosyal Beceri
Öğretimi ve Filial Oyun Terapisi konularında 20-24 Ekim 2022 tarihleri arasında uzman eğitmenler ile yürütülen toplamda beş günlük bir
öğretmen ve ebeveyn eğitimi planlandı. Projede teorik temellerin de anlatıldığı eğitim çalışmalarında; tartışma ve çalıştay, yaratıcı drama,
videoyla model olma, yardımcı teknoloji uygulamaları, terapi uygulamaları, eğitsel oyun gibi etkileşimli yöntemler kullanıldı. Uygulama sonunda
öğretmen ve ebeveynlerden uzman görüşü hazırlanarak oluşturulan veri toplama formlarıyla veri toplanarak bu veriler analiz edildi.
Beklenen/Geçici Sonuçlar
Verilen eğitimler sonunda öğretmenlerin ve ebeveynlerin deneyimleyerek öğrenmeleri planlandı. Projede bütünleşik ancak dengeli bir öğrenme
süreci gerçekleştirildi. Öğretmen ve ebeveynlerin eğitimleri ile Otizm sınıflarında eğitim gören çocukların bağımsız ve aktif yaşamı destekleyen
fiziksel ve sosyal ortamlara katılımlarının kolaylaştırılması sağlandı. Planlanan öğretmen ve ebeveyn eğitimi çalışmalarından sonra
katılımcılarla iletişim ağı koparılmadı. Katılımcıların eğitimlerden öğrendikleri etkili uygulamaların otizmli öğrencilerin sosyal becerilerine
etkilerine ilişkin, yarı-yapılandırılmış görüşme formları ile geri bildirim alındı. Elde edilen verilerin raporlanmasıyla projenin etkileri izlenerek
döngüsel ve gelişimsel bir süreç benimsendi. Projenin amaçlarına ulaşıp ulaşmadığının belirlenmesine yönelik ölçme değerlendirme
çalışmaları eğitimin son günü ve eğitim sonrası olmak üzere iki aşamada gerçekleştirildi. Bu aşamalar aşağıda detaylı olarak açıklandı. Birinci
aşamada değerlendirme, 28 Ekim 2022 Cuma günü son eğitim saatinde katılımcı öğretmenlerin ve ebeveynlerin tamamının katılım sağladığı
şekilde planlandı. Bu kapsamda katılımcı öğretmenlere ve ebeveynlere sunulan beş günlük eğitimi değerlendirmelerine yönelik bir anket formu
doldurmaları istendi. Anket formu ile katılımcılardan tamamladıkları eğitim sürecini; etkinliklerin süresi ve proje hedefleriyle bağlantısı,
etkinliklerde görev alan eğitmenler, teknik ve beceri kazanımı, fiziksel ortam, etkinliklerde kullanılan materyallerin yeterliliği yönünden
değerlendirmeleri ve varsa ekstra fikirlerini belirtmeleri istendi. Bu şekilde eğitimin etkililiği ortaya konuldu ve aksayan yönleri tespit edildi.
"Kesinlikle katılıyorum"dan "Kesinlikle katılmıyorum"a doğru 5'li Likert tipi form olarak tasarlanan bir formla katılımcı öğretmenlere ve
ebeveynlere sorular yöneltilmiştir.