Akademik Veri Yönetim Sistemi
İnöz Kitabı, Haluk Kayıcı, Editör, Ceren Yayıncılık, Edirne, ss.147-209, 2023
Osmanlı’da kalebend cezası, suçlunun ikamet ettiği yerden uzak başka bir mahallin kalesinde ıslah-ı nefs edinceye kadar oturmaya mahkûm edilmesi anlamına gelir. Bu ceza, hırsızlık, zina, eşkıyalık, zulüm, kamu düzenini bozmak vb. türde birçok suç için uygulanır. Osmanlı bürokrasisi, 18. yüzyılın ilk çeyreğinden itibaren Divan’da kalebend cezalarının verildiği (kalebendliğin türevi denilebilecek diğer cezaları da kapsayan) hükümlerin tutulduğu Kalebend Defteri adıyla yeni bir defter serisi ortaya çıkarmıştır. Son yıllarda bu defterler merkeze alınarak Osmanlı’da suç ve cezaların çeşitli yönlerine ilişkin çalışmalar yapılmaktadır. Burada kalebendlik cezasının infaz mahalli merkeze alınarak bir çalışma denenmektedir. Bu maksatla İnöz kalesi örnek bölge olarak belirlenmiş ve buraya gönderilen suçlular ile bunların işlediği suçlara odaklanılmıştır. Çalışmada; İnöz’e gönderilenlerin kimlikleri, suçları, ceza süreleri, hangi uzak veya yakın bölgelerden gönderildikleri, 50 yılı aşkın periyod içerisinde nasıl bir suç profili çizdikleri ve ayrıca cezalandırılma veya salıverilme süreçlerinde rol alan aktörler ile bu aktörlerin işlevleri üzerinde durulmuştur. Çalışmanın ana kaynağı Osmanlı Arşivindeki kalebend defterleri olmuştur. Bunun yanında bu defterler henüz tutulmaya başlamadan evvelki dönemler için mühimme defterleri ile diğer tasniflerdeki bazı başka belgelere de bakılmıştır.