MEKANSAL BİLEŞENLER VE KENT KİMLİĞİNİN TOPLUMSAL BELLEKTEKİ YERİ: ERBİL KENTİ ÖRNEĞİ


Erbil B. M., Burnak T.

SOCIAL SCIENCE DEVELOPMENT JOURNAL, cilt.10, sa.53, ss.177-190, 2025 (Hakemli Dergi)

Özet

Hızlı kentsel dönüşümler genellikle bilindik unsurları bozarak şehirlerin kolektif hafızasını ve kimliğini yeniden şekillendirir. Orta Doğu'daki diğer tarihi merkezler gibi Erbil de son yıllarda kentsel imajını değiştiren büyük siyasi, ekonomik ve kültürel değişimler geçirmiştir. Bu çalışma, Erbil'de kimlik belirteçleri ve kolektif hafızanın taşıyıcıları haline gelen mekânsal bileşenleri inceleyerek, kentsel hafızanın hızlı değişim koşulları altında nasıl inşa edildiğini, korunduğunu ve tartışıldığını anlamayı amaçlamaktadır. Mezopotamya'nın en eski yerleşim yerlerinden biri olan ve 6.000 yılı aşkın bir geçmişe sahip olan Erbil, mekân, hafıza ve kimlik arasındaki ilişkiyi incelemek için değerli bir örnek teşkil etmektedir.

Metodolojik olarak araştırma, uzun süreli sakinlerle yapılan anketleri, literatür taramasını ve saha gözlemlerini birleştirerek kolektif hafızaya gömülü mekânları belirlemektedir. Bulgular, kale ve minarenin merkezi kimlik dayanakları olduğunu vurgularken, Kayseri Çarşısı, Gilkend Parkı ve Meheta gibi diğer kentsel bileşenler de ortak hafızanın temel mekanları olarak ortaya çıkmaktadır.

Sonuçlar, neoliberal kentsel gelişim karşısında Erbil'in kentsel kimliğinin sürdürülmesinde hem anıtsal mirasın hem de gündelik mekanların tanınmasının önemini vurgulamaktadır.