Akademik Veri Yönetim Sistemi
XXIII. Ulusal Klinik Biyokimya Kongresi, Antalya, Türkiye, 27 - 30 Nisan 2023, ss.228
Amaç: Laboratuvar hataları preanalitik, analitik ve postanalitik olmak üzere üçe ayrılır. Bu çalışmada, laboratuvarımızdaki 2022 yılına ait preanalitik hata kaynaklarının belirlenmesi amaçlandı.
Yöntem: Laboratuvarımızın 2022 yılı laboratuvar hata sınıflama sistemine göre hatalarının istatistikleri retrospektif olarak değerlendirildi.
Bulgular: 2022 yılında laboratuvarımıza gelen 1.473.036 testten 154.546’sının hatalı olduğu saptandı. Hata oranı %10,49 olarak hesaplandı. Hataların %77,49’u preanalitik, %0,049’u analitik ve %22,45’i postanalitik sebeplerden kaynaklanmaktaydı. Laboratuvarımızda preanalitik hata kaynaklarının en sık sebepleri %68,44 ile hemolizli numune, %14,75 ile pıhtılı numune, %4,79 ile ikterik numune, %4.04 ile yetersiz numune, %3.87 ile hatalı test istemi ve %1,47 oranıyla uygunsuz alınmış numune olarak bulundu. Laboratuvarımızdaki genel red oranı %0,30’du. En fazla red sebebi ise %34,16 ile pıhtılı numune ve bu numunelerin en fazla geldiği klinik %49,51 ile Erişkin Acil Servis’ti. Laboratuvarımızda serum indeksleri spektrofotometrik yöntemle ölçülen bütün testlerde rutin olarak çalışılmakta; hemolizli ve ikterik numuneler gerekli uyarılar ile raporlanmaktadır. Ancak hemoliz indeksi 800 ve üzeri olan numuneler reddedilmektedir. Bu nedenle hemolizli numunelerin %0,14’ü reddedildi. En fazla hemolizli numunenin geldiği klinik %18,10 oranıyla Erişkin Acil Servis’ti.
Sonuç: Laboratuvar kalite standartlarının iyileştirilmesi ve hataların minimuma indirilebilmesi için hata kaynaklarının saptanması ve dokümantasyonu önemlidir. Belirlenen preanalitik hata kaynakları açısından, acil servis başta olmak üzere tüm birimlerde gerekli eğitimler verilmelidir. Preanalitik hataların azaltılması için, faydalı olabilecek teknolojik gelişmeler yakından takip edilerek, hastanelerde kullanımı sağlanmalıdır.
Anahtar kelimeler: Hata kaynakları, preanalitik hata