Hafıza Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, vol.3, no.2, pp.137-157, 2021 (Peer-Reviewed Journal)
Cities have always been in contact with society and the values that make up the society. Therefore, as long as the society changes, the city will also change. Because the human being in the center of the society creates the city with his own hand and human history changes according to the conditions of the time in the process. This change causes the city to become a collective entity. The environment surrounding man; It sends messages to its surroundings with its material, color, texture and other physical properties. These messages are understood by those who decode the codes that make up the content of the messages. Understanding also requires knowing. Being known reinforces the collective status. For this reason, every city has an identity thanks to its memory and memory. The value that holds society together and gives it identity is culture. Because culture is a phenomenon created by people and directs human life. Collective memory and identity are also shaped by the culture created by human hands. However, since the city is a living being like human beings, it is in constant change. For this reason, the buildings belonging to the city, which are engraved in the memory of the citizens, continue their lives by undergoing some changes over time. One of these examples is the Surp Yerrortutyun Church, which was built in Eskişehir in the 19th century; However, today it is the building that continues its function as the Zübeyde Hanım Cultural Center. The purpose of the study is to question the place of Surp Yerrortutyun Church in the collective memory of the city. The questioning was carried out with a questionnaire created with the participation of Eskisehir residents. The survey questions were prepared according to Mettan's approach to human and environmental relations. The analysis of the survey data has been made concrete with tables and graphics. As a result of the study, it will be expressed to what extent the church is known by the citizens and awareness will be raised about the building. In line with the information obtained, suggestions were made for the buildings that have a place in the city's collective memory to maintain their collectivity.
Keywords: Urban Identity, Collective Memory, Surp Yerrortutyun Church, Asri Cinema, Zubeyde Hanım Culture Center.
Kentler her zaman toplumla ve toplumu oluşturan değerlerle temas halinde olmuştur. Dolayısıyla toplum değiştiği sürece kent de değişecektir. Çünkü toplumun merkezinde bulunan insan, kenti kendi eliyle oluşturmaktadır ve insan tarihi süreç içerisinde zamanın koşullarına göre değişim göstermektedir. Bu değişim ise kentin kolektif bir varlık olmasına neden olmaktadır. İnsanın çevresini kuşatan çevre; sahip olduğu malzemesi, rengi, dokusu ve diğer fiziksel özellikleriyle çevresine mesajlar göndermektedir. Bu mesajlar, mesajların içeriğini oluşturan kodları çözenler sayesinde anlaşılmaktadır. Anlaşılması da bilinmesini gerektirir. Bilinmiş olması ise kolektif olma durumunu pekiştirir. Bu sebeple, her kentin bir hafızası ve hafızası sayesinde kimliği vardır. Toplumu bir arada tutan ve ona kimlik kazandıran değer kültürdür. Çünkü kültür insanlar tarafından oluşturulan ve insan yaşamına yön veren bir olgudur. Kolektif hafıza ve kimlik de insan eliyle oluşturulan kültür sayesinde şekillenmektedir. Ancak kent de insan gibi yaşayan bir varlık olduğu için sürekli bir değişim içerisindedir. Bu sebeple, kentlinin hafızasına kazınan kente ait yapılar, zaman içerisinde birtakım değişiklikler geçirerek yaşamını sürdürmektedir. Bu örneklerden birisi de Eskişehir’de 19. yüzyılda Surp Yerrortutyun Kilisesi olarak inşa edilen; ancak günümüzde Zübeyde Hanım Kültür Merkezi olarak işlevini sürdüren yapıdır. Surp Yerrortutyun Kilisesi’nin kentin kolektif hafızasındaki yerinin sorgulanması çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Eskişehir kentlisinin katılımıyla oluşturulan anket çalışmasıyla sorgulanma gerçekleştirilmiştir. Anket soruları Mettan’ın insan ve çevre ilişkileri yaklaşımına göre hazırlanmıştır. Anket verilerinin analizleri tablolar ve grafiklerle somut hale getirilmiştir. Çalışma sonucunda kilisenin kentli tarafından ne oranda bilindiği ifade edilerek yapı hakkında farkındalık kazandırılacaktır. Edinilen bilgiler doğrultusunda kentin kolektif belleğinde yer edinen yapıların kolektifliğini sürdürebilmesi için öneriler de bulunulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Kent Kimliği, Kolektif Hafıza, Surp Yerrortutyun Kilisesi, Asri Sinema, Zübeyde Hanım Kültür Merkezi.