Akademik Veri Yönetim Sistemi
İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLERDE AKADEMİK ARAŞTIRMA VE DEĞERLENDİRMELER, Doç. Dr. Gülsün İŞSEVEROĞLU, Editör, SERÜVEN YAYINEVİ, İzmir, ss.63-92, 2021
Kamu yönetimi yaklaşımı, düşüncesi ve uygulaması her dönem yeni
zorluklara ve daha önceden oluşturulan mevcut uygulamaların eksikliklerine yönelik çözüm üretmeye yöneliktir (Bryson vd., 2014: 445). Yeni
Kamu Yönetimi (YKY) 1980’lerde ve 1990’larda baskın yaklaşım olarak
geleneksel kamu yönetiminin yerini alması gibi, şimdi de muhtemelen
YKY’i gölgede bırakacak yeni bir yaklaşım olarak Kamu Değeri Yönetimi (KDY) yaklaşımı dile getirilmeye başlanmıştır ve halen tartışılan yeni
bir alandır. Başlangıçta Harvard Kennedy Okulu’nda dile getirilen “kamu
değeri”, daha sonra Mark Moore’un (1995) Kamu Değeri Yaratmak: Kamuda Stratejik Yönetim (Creating Public Value: Strategic Management in
Government) adlı kitabıyla birlikte kamu değeri çerçevesinin terminolojisi, kamu politikası ve yönetim söyleminde yaygın olarak kullanılmaya
başlanmıştır (Alford ve O’Flynn, 2009: 171).
KDY, kamu yönetimi için başka bir yaklaşım olarak ortaya çıkmakla
birlikte hem kamu yönetimi uygulayıcıları hem de akademisyenler için
halen sıcak bir konu niteliğini taşımaktadır. Fakat bu yeni paradigmanın
kamu yönetim süreçlerini yeniden şekillendireceği yönünde beklentiler de
bulunmaktadır (Douglas ve Overmans, 2020: 623). Kamu mali yönetiminde muhasebe ve bütçeleme sistemleri radikal düzenlemeler için temel bir
değişim alanıdır. Hükümetler için daha iyi muhasebe, bütçeleme ve ölçüm
uygulamalarının karar vericiler için daha uygun bilgiler sağlayacağı; daha
iyi bilginin daha doğru kararlara yön vereceğine ve daha iyi kararların da
daha verimli ve daha etkili bir kamu yönetiminin oluşması için gerekli olduğuna inanılmaktadır (Hyndman vd., 2014: 388-389). Kamu yönetiminde
yeni bir kamu yönetim yaklaşımıyla birlikte yeni işleyiş ve sistemlerinin
ortaya çıkaracağı muhtemel bir durum ile karşı karşıya kalınacağı öngörülmektedir.
Kamu yönetim yaklaşımlarından geleneksel kamu yönetimi, kamu
fonlarının uygun şekilde harcanmasını sağlamak için kontrol ve dengeleri savunmuştur. Geleneksel kamu yönetimi yerini alan YKY yaklaşımı,
paranın karşılığını en üst düzeye çıkarmak için performansa dayalı bütçe mekanizmalarını teşvik etmiştir. KDY yaklaşımın da kamu yönetimi
için yeni işleyiş ve sistemleri ortaya koyması açısından değerlendirilmesi
önem arz etmektedir. Fakat kamu değerini kavramsallaştırarak, KDY yaklaşımını ile bütçelemesine yönelik Moore (1995, 2013) çalışmaları çerçevesinde Chohan ve Jacobs (2016, 2017) ve Douglas ve Overmans’ın (2020)
çalışmaları olmak üzere sınırlı sayıda çalışma bulunmaktadır. Kamu bütçelemesinde KDY uygulamasına ilişkin yapılandırılmış bir literatür incelemesinde “teorik gelişmeler ve ampirik gözlemlerin” oldukça az olduğu
gözlemlenmiştir. KDY ile birlikte kamu mali yönetiminin işleyişinde önem arz eden
saydamlığın ve hesap verebilirliğin yeniden şekillendiği bir yönetim anlayışında bütçeleme süreçlerinin yeniden kavramsallaştırılması gerekmektedir. Bu kapsamda çalışmanın amacı KDY yaklaşımını ile bütçelemesine
yönelik kavramsal açıdan bir inceleme yaparak ilgili alandaki çalışmalarla
birlikte yeni anlayışın kamu yönetimi ve bütçeleme sürecindeki yaratacağı değişimi değerlendirmektir. Çalışmada öncelikle KDY ve kamu değeri
kavramı üzerinde durulmaktadır. Devamında kamu yönetimi anlayışlarının bütçeleme üzerinde yaptığı değişim ve dönüşümler aktarılmaktadır.
Sonrasında ise KDY’nin kamu bütçelemesi üzerinde yapacağı öngörülen/
varsayılan değişimler ortaya koyulmaktadır. Çalışma sonuç ve değerlendirmeler ile tamamlanmaktadır