Anayasanın üstünlüğü ilkesinin denetim mekanizması olarak kurulan ve meşruiyetini bizzat anayasadan alan Anayasa Mahkemesi, siyasi iktidarın sınırlandırılması ve anayasal hakların korunmasını sağlamakla görevli “anayasanın bekçisi” olarak nitelendirilmektedir. Kendisine tanımlanan bu misyonu yerine getirebilmesi için anayasaya uygunluk denetimi kapsamında yasama ve yürütme organı tarafından çıkarılan kanun ve belirli düzenleyici işlemleri iptal etme yetkisi ile donatılan Anayasa Mahkemesine yine Anayasa tarafından farklı görev ve yetkiler tanınmıştır. Bu denli güçlü yetkilere sahip Anayasa Mahkemesi hakkında yakın zamana kadar mahkemenin demokratik meşruiyeti, üyelerinin göreve gelme usulü, mahkemenin kompozisyonu, yargısal aktivizm uygulamaları ve hakimler hükümeti gibi farklı tartışma konuları olmakla beraber; Mahkemenin kararlarına uyulmaması şeklinde bir sorun yaşanmamaktaydı. Dünyada, anayasa mahkemelerinin yasama sorumluluğunu işleterek parlamentoların denetimini sıklaştırma trendinin oluştuğu son yıllarda Türkiye’de Anayasa Mahkemesi tarafından bireysel başvurular sonucu verilen bazı hak ihlali kararlarında konunun muhataplarınca, farklı gerekçelerle, kararların gereğinin yerine getirilmemesi hukuk devleti ilkesine zarar vermektedir. Çalışmada, bu probleminin çözümüne dair anayasal düzeyde belirli reformlar gerektiren birtakım önerilerde bulunulacaktır.
The Constitutional Court that is founded as the control mechanism of the supremacy of the constitution principle and that takes its legitimacy directly from the constitution is characterized as the “guardian of the constitution”. Also, the Constitution confers various duties and powers on the Constitutional Court, which was endowed with the power to annul the laws and certain regulatory procedures enacted by the legislative and executive organs, within the limits of conformity with the Constitution, in order to ensure the fulfillment of the missions for which it is qualified. Until recently, there hasn’t been any problem of non-compliance with the Court’s decisions, although there have been various discussions on issues such as democratic legitimacy, the procedure for the assignment of the members, composition of the Court, the judicial activism practices and the government of judges regarding the Constitutional Court with such powerful authorities. In the recent years, there has been a trend in the world to tighten the control of parliaments by exercising the legislative responsibility of the constitutional courts, however, in Turkey, some of the decisions of the Constitutional Court on violation of rights rendered as a result of individual applications are not fulfilled by the addressees of the issue on different grounds, which harms the principle of the rule of law. This study will make a number of proposals for solving this problem, which require specific reforms at the constitutional level.
