Akademik Veri Yönetim Sistemi
III. Uluslararası Sağlık ve İklim Değişikliği Kongresi, Ankara, Türkiye, 17 - 19 Nisan 2025, ss.17-19, (Özet Bildiri)
Giriş: İklim değişikliği; karşılaştırabilir zaman dilimlerinde gözlenen doğal iklim değişikliğine ek olarak, doğrudan ve/veya dolaylı olarak atmosferin bileşimini bozan insan faaliyetleri sonucu iklimin durumunda oluşan değişiklikler olarak adlandırılır (Intergovernmental Panel on Climate Change [IPCC], 1990). İklim değişikliğinin akut ve kronik etkileri insanlarda kardiyovasküler, solunum, immun ve sinir sistemi gibi birçok sistemi olumsuz etkilemekte olup; kronik hastalığı olanlarda daha ciddi sonuçları olmaktadır (Padhy, Sarkar, Panigrahi, & Paul, 2015). Bunun yanında iklim değişikliği bireylerde anksiyete ve endişe gibi bazı ruhsal sorunlara da neden olabilmektedir (American Psychological Association [APA], 2009). Literatürde kronik hastalıkları olan bireylerin genel nüfusa göre iklim değişikliğinin sağlık etkilerine karşı daha savunmasız olmaları nedeniyle, iklim değişikliğine yönelik endişe düzeylerinin de yüksek olduğu tartışılmaktadır (U.S. Environmental Protection Agency [EPA], 2025). Amaç: Bu çalışma kesitsel bir sürede üniversite hastanemiz İç Hastalıkları polikliniklerine başvuran hastaların kronik hastalık durumları ile iklim değişikliği endişe düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaçlanmıştır. Yöntem: Çalışma, 10-25 Mart 2025 tarihleri arasında Eskişehir Osmangazi Üniversitesi (ESOGÜ) Sağlık, Uygulama ve Araştırma Hastanesi Dahiliye polikliniklerine başvuran 18 ve üzeri yaş grubu hastalar üzerinde yapılan kesitsel tipte bir araştırmadır. Bu çalışmada ulaşılması gereken minimum hasta sayısı 384 olarak hesaplanmıştır (İklim değişikliği endişesi sıklığı %50, hata payı %5, güven aralığı %95). Veri toplama süresince Dahiliye polikliniklerine başvuran hastalar çalışmanın konusu/ amacı hakkında bilgilendirilmiş ve çalışmaya katılmayı kabul eden 410 kişi çalışma grubunu oluşturmuştur. Verilerin toplanabilmesi için literatürden faydalanılarak hazırlanan bir anket form kullanılmış olup; formda katılımcıların bazı sosyodemografik özellikleri (yaş, cinsiyet, öğrenim/ medeni durum, kronik hastalık varlığı) ve iklim değişikliği endişesiyle ilişkili olabilecek sorular, İklim Değişikliği Endişesi Ölçeği (İDEÖ) ve Modifiye Charlson komorbidite indeksi soruları yer almaktadır (Stewart, 2021; Gezer & İlhan, 2021; Charlson, Pompei, Ales, & MacKenzie, 1987; Charlson, Szatrowski, Peterson & Gold, 1994). Çalışmada iklim değişikliği endişesi bağımlı değişken; sosyodemografik özellikler, iklim değişikliği endişesiyle ilgili sorular ve komorbid durumlar ise bağımsız değişkenlerdir. Önceden hazırlanan anket formlar hastalar tarafından gözlem altında doldurulmuştur. Veriler IBM SPSS (v15.0) İstatistik Paket Programında değerlendirilmiş olup, analizler için sayı, yüzde, ortalama, ortanca, standart sapma, minimum ve maksimum değerleri, Kolmogorov Smirnov testi, Mann Whitney-U, Kruskal Wallis testi ve Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi kullanılmıştır. İstatistiksel anlamlılık değeri p 0,05 olarak kabul edilmiştir. Bulgular: Çalışma grubundakilerin 243’ü (%59,3) kadın, 167’si (%40,7) erkektir. Yaşları 18-85 arasında değişmekte olup, ortalama 46,66±15,4 yıl idi. Katılımcıların İDEÖ’den aldıkları puanlar 10-50 arasında değişmekte olup, ortalama 30,40±9,60 puandır. Katılımcıların 388’i (%94,6) iklim değişikliği/ etkileri nedeniyle endişe duyduğunu belirtti. Hastalara göre en önemli üç çevre sorunu küresel ısınma (%19,9), su kirliliği (%15,9) ve çevre kirliliği (%15,3) idi. Yapılan çoklu doğrusal regresyon analizi sonucunda; “46 ve üzeri yaş grubunda olma, aile gelir durumunun iyi olması, çevre ve iklim ile ilgili konuları sıklıkla takip etme ve son 1 yılda günlük yaşamda kendisini sıklıkla endişeli hissetmenin” iklim değişikliği endişesi için önemli yordayıcılar olduğu bulundu (p:0,001, R2:0,219, F:16,090, Tablo 1’de verilmiştir). Tablo 1. Çalışma grubundakilerde iklim değişikliği endişesi ile ilişkili olduğu saptanan değişkenlerle oluşturulan Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi sonuçları (Enter Metodu) İklim Değişikliği Endişesi Ölçek Puanı Değişkenler Yaş* Medeni Durum Aile Gelir Durumu* Son 1 Yılda Günlük Yaşamda Sıklıkla Endişeli Olma Durumu* Çevre ve İklim ile İlgili Konuları Takip Etme Sıklığı* İklim Değişikliğinin Nedeni Nedir? Sel, Sıcak Hava Dalgası, Orman Yangını gibi Afetler İklim Değişikliği ile İlgili Olduğunu Düşünme Durumu R2 F β 0,041 0,011 0,035 0,035 SE 0,015 0,009 0,013 p 0,007 0,197 OR 0,129 0,062 0,007 0,014 0,079-0,008 0,011 0,007 0,015 0,001 0,214 0,122 0,007 0,334 %95 CI 0,011; 0,071 0,006; 0,029 0,010; 0,061 0,007; 0,063 0,057; 0,100-0,056-0,022; 0,005-0,014 0,219 16,090 0,010 0,185 0,062 Grafik 1. Çalışma grubundakilerin endişe duyduğu iklim değişikliğine bağlı etkilerin dağılımı* * Sayılar kişiler üzerinden değil verilen yanıtlar üzerinden değerlendirilmiştir. 0,034; 0,007 0,001 Sonuç ve Öneriler: Çalışmamızda katılımcıların iklim değişikliği endişe düzeylerinin orta derecede olduğu söylenebilir. Hastalarda kronik hastalık ile iklim değişikliği endişesi arasında anlamlı bir ilişki bulunamadı. İklim değişikliği endişesini azaltmak için sağlık kurumları ve medyada iklim değişikliğinin sağlık üzerindeki etkileri konusunda farkındalık artırıcı eğitimler/haberler yapılması, kronik hastalığı olan ve iklim değişikliği endişesi yüksek bireyler için ruhsal destek programları uygulanması yararlı olabilir. Bununla birlikte kronik hastalığı olanlarda iklim değişikliği endişesini değerlendiren daha kapsamlı araştırmalara ihtiyaç vardır. Anahtar Kelimeler : İklim değişikliği, kronik hastalık, kaygı(endişe), Eskişehir
Introduction: Climate change is defined as alterations in climate conditions resulting from human activities that directly or indirectly disrupt the composition of the atmosphere, in addition to natural climate variability observed over comparable time periods (Intergovernmental Panel on Climate Change [IPCC], 1990). The acute and chronic effects of climate change adversely impact several bodily systems, including cardiovascular, respiratory, immune, and neurological systems, causing more severe outcomes for individuals with chronic diseases (Padhy, Sarkar, Panigrahi, & Paul, 2015). Additionally, climate change can lead to psychological issues such as anxiety and worry (American Psychological Association [APA], 2009). The literature suggests that individuals with chronic diseases are more vulnerable to the health impacts of climate change compared to the general population, leading to higher levels of climate-related anxiety (U.S. Environmental Protection Agency [EPA], 2025). Objective: This crosssectional study aimed to examine the relationship between chronic disease status and climate change anxiety levels among patients admitted to the Internal Medicine outpatient clinics of our university hospital. Method: This cross-sectional study was conducted between March 10-25, 2025, with patients aged 18 and over who attended the Internal Medicine outpatient clinics at Eskişehir Osmangazi University (ESOGU) Health, Application and Research Hospital. The minimum required sample size was calculated as 384 patients (assuming a 50% prevalence of climate anxiety, a margin of error of 5%, and a 95% confidence interval). During the data collection period, patients visiting the Internal Medicine outpatient clinics were informed about the study’s objectives, and 410 patients who agreed to participate formed the study group. Data collection was performed using a questionnaire developed based on the literature, which included sociodemographic characteristics (age, gender, education, marital status, presence of chronic diseases), questions related to climate anxiety, the Climate Change Anxiety Scale (CCAS), and the Modified Charlson Comorbidity Index questions (Stewart, 2021; Gezer & İlhan, 2021; Charlson, Pompei, Ales, & MacKenzie, 1987; Charlson, Szatrowski, Peterson & Gold, 1994). Climate anxiety was considered the dependent variable, while sociodemographic characteristics, climate anxiety-related questions, and comorbidities were the independent variables. Questionnaires were completed by patients under observation. Data analysis was conducted using IBM SPSS (v15.0) Statistical Software, employing number, percentage, mean, median, standard deviation, minimum and maximum values, Kolmogorov-Smirnov test, Mann-Whitney U test, Kruskal-Wallis test, and Multiple Linear Regression Analysis. A statistical significance level of p≤0.05 was accepted. Results: Among participants, 243 (59.3%) were female and 167 (40.7%) were male, with ages ranging from 18 to 85 years and an average age of 46.66±15.4 years. CCAS scores ranged between 10-50, with an average of 30.40±9.60. A total of 388 participants (94.6%) reported being concerned about climate change and its effects. According to patients, the three most significant environmental issues were global warming (19.9%), water pollution (15.9%), and environmental pollution (15.3%). Multiple linear regression analysis indicated that “being in the age group of 46 and above, having a high family income, frequently following environmental and climate-related topics, and frequently feeling anxious in daily life during the last year” were significant predictors of climate change anxiety (p:0.001, R2:0.219, F:16.090). Conclusion and Recommendations: Our study suggests that participants exhibit a moderate level of climate change anxiety. No significant relationship was found between chronic diseases and climate change anxiety among patients. To mitigate climate anxiety, healthcare institutions and the media could implement awareness-raising educational programs and news focusing on the health impacts of climate change. Psychological support programs may be beneficial for individuals with chronic diseases who exhibit high levels of climate anxiety. Additionally, more comprehensive studies evaluating climate anxiety among individuals with chronic illnesses are necessary. Keywords : Climate change, chronic disease, anxiety, Eskişehir