Diyalektik materyalizm ve bağımlılık teorisi

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ARİF KILIÇ

Danışman: Oytun Meçik

Özet:

Çalışmanın konusunu diyalektik materyalist düşünce yöntemi ve bağımlılık teoremi   oluşturmaktadır. Çalışmada Arjantin ve Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerin uzun yıllardır gelişmiş ülke haline gelememesi problemi, bağımlılık teorisi ve bu teorinin ortaya çıkmasında etkili olan diyalektik materyalist düşünce yöntemi eşliğinde incelenmiştir. Çalışmanın amacı bu gibi ülkelerin gelişmişlik problemlerinin sebebini tespit etmek ve alternatif çözümler aramaktır. Çalışmada kaynak taraması yöntemi kullanılmış ve gelişmekte olan ülkelerin serbest piyasa koşulları altında daha gelişkin ekonomiye sahip ülkelerle yaptıkları dış ticaretin ekonomik bağımlılığa sebep olabileceği, bu bağımlılığınsa ekonomik gelişmeyi ve özellikle kalkınmayı engelleyici yönde bir etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Aynı zamanda ekonominin toplumsal ideolojik ve siyasal bir olgu olarak ele alınması gerektiği, çünkü tüm bunların ekonominin tarihsel oluşumunun bir parçası olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bunun dışında ekonomik bağımlılıkları ciddi boyutlara ulaşan ülkelerin serbest piyasa ekonomisinde bağımlılıklarına son verebilmelerinin hiçbir yolu olmadığı da belirtilmiştir. Çalışmada ekonomik olarak bağımlı olan ülkelerin serbest piyasa ekonomisinin müdahaleci mekanizmalarını devre dışı bırakmaları gerektiği bunun yegâne yolununsa daha farklı bir üretim ve ticaret biçimi belirlemekten geçtiği sonucuna ulaşılmıştır. Son olarak, bu radikal girişimin tek bir ülke tarafından gerçekleştirilmesinin zorlukları üzerinde durularak bağımlı olan ülkelerin kolektif bir çalışma ve planlamanın sonunda daha farklı bir üretim ilişkisini belki de daha farklı bir dünya düzenini ortaya koyabileceği ihtimali üzerinde durulmuştur.