Kamusal Mekanın Sanat Nesneleri ile İmgelenebilirliğinin Artırılması: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Meşelik Yerleşkesi Örneği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2024

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Fatma Ebrar Meral

Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Ayşen Öztürk

Eş Danışman: Fatma Deniz Korkmaz

Özet:

Nesne ve kavramların zihinde yarattığı tasvirler imgeyi oluştururken, gözlemcide güçlü bir imge yaratma olasılığı taşıyan fiziksel mekanın niteliği “İmgelenebilirlik” olarak tanımlanmaktadır. İmgelenebilirlik, mekan ve gözlemci arasında yalnızca görsel bir ilişki ile değil, diğer duyularla da güçlü bir iletişimin olması durumunda mümkün olabilmektedir. İçinde yaşadığımız ve tüm duyularımızla deneyimlediğimiz kentler, toplumsal hafızada oluşturduğumuz imgelerin biraraya gelmesiyle oluşmaktadır. Kentin yoğunlukla kullanılan alanları, kullanıcıların ortak belleklerinde yer edinen görüntü, imaj, kimlik ve izlerin yaygınlaşması ile kentin imgesini oluşturmakta ve bu imge, birey ile kenti birbirine bağlayan duyusal iletişimi ortaya çıkarmaktadır. İnsanların yaşadıkları çevreye ait duyguları ve anıları ile ona yükledikleri anlamlar, o çevrenin imajını ortaya koyar ve imgelenebilirlik özelliğini belirler. Kentlerde, toplu yaşamın mekanı olan kamusal alanların imgelenebilirliği, o mekanın aktif kullanımına, farklı duyuların etkileşimine yol açan akılda kalıcı nesnelerin varlığına ve o mekanda oluşan duyumsal ilişkiye göre değişmektedir. Mekanlarda sıradanlığı bozan, dikkat çekici sanat nesnelerinin varlığı, o mekanın imgelenebilirliğini arttırırken, kullanıcının o mekan ile etkileşime geçme isteğini de tetiklemektedir. Bu çalışma ile kamusal mekanda, sanat kavramı incelenerek kentsel kamusal alanlarda sanat çalışmalarının imge oluşumuna katkısının araştırılması hedeflenmektedir. 

Kavramsal araştırma ve incelemelerin ardından Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Meşelik yerleşkesinde bir örnek alan çalışması gerçekleştirilmektedir. Öncelikle, üniversite yerleşkesinin yoğunlukla kullanılan odak noktaları belirlenerek, bu noktalara çeşitli sanatsal çalışmalar fotoğraflama yöntemi ile yerleştirilerek, hazırlanan görseller üzerinde kullanıcılarda oluşturduğu etkisi, kamusal alanın imgelenebilirliğine katkısı araştırılmıştır. Dünyanın çeşitli kamusal alanlarında uygulanmış sanat çalışmalarının, fotoğraflama yöntemi ile üniversite yerleşkesi odak noktalarına yerleştirilmesi ile kullanıcılarda yerleşkeye dair görsel ve fiziksel mekan okumada yaşayacakları değişimler tespit edilmeye çalışılmıştır.