Kamu tüzel kişiliği kavramı ve Türkiye'de idari vesayet denetimi uygulamaları


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Sos.Bil.Enst.Md.Lüğü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MEHMET KILIÇ

Danışman: Alper Özmen

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Kamu tüzel kişileri, kamu hukuku kuralına göre örgütlenen tüzel kişilerdir. Türk hukuk sisteminde kamu tüzel kişiliği; anayasa, kanun ve cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenlenebilmektedir. Diğer taraftan bazı kuruluşların bu üç hukuk formunda kamu tüzel kişiliğinin belirtilmemesi durumunda nitelikleri tartışmalı olabilmektedir. Türk kamu yönetiminde kamu tüzel kişilikleri, kamu idareleri (devlet ve mahalli idareler) ve kamu kurumları (hizmet yerinden yönetim kuruluşları) olarak iki çeşittir. Bu kurumlar arasında idarenin bütünlüğünün sağlanması, idari vesayet denetimiyle gerçekleşmektedir. Devlet kamu tüzel kişisinin, kanunla belirtilmesi şartıyla diğer kamu tüzel kişiliklerinin işlem ve eylemleri üzerindeki sınırlı denetim yetkisine idari vesayet denetimi denilmektedir. İdari vesayet denetiminin özellikleri; istisnai bir yetki olması, kanunda açıkça belirtilmesi ve emir ve talimat içermemesi şeklindedir. Ancak Türk Kamu Yönetimi'nde bir takım kurumların kuruluş kanun veya kararnamelerine bakıldığında vesayetin kapsamına aykırı hükümlerin yer aldığı görülmektedir. Bu çerçevede çalışmada, kamu tüzel kişileri ve idari vesayet uygulamaları nitel bir yöntem olan literatür taraması yoluyla incelenmiştir. Kanun ve Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinde kamu tüzel kişiliği belirtilmeyen kuruluşların niteliklerinin tespit edilmesi ve idari vesayet denetimine ilişkin uygulamaya yansıyan ve hiyerarşiyi anımsatan paradoks, çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Çalışmada genel olarak tüzel kişiler, kamu tüzel kişileri ve idari vesayet uygulamaları Türk Kamu Yönetimi Teşkilatı'ndaki kurumlar üzerinden örneklerle açıklanmıştır.