Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ÇİĞDEM OKTAR
Danışman: Elif Aydoğdu
Özet:
Amaç: Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin, müdürlerin sergilediği öğretimsel
liderlik davranışları, algılanan örgütsel destek, iş doyumu ve örgütsel bağlılık algıları
arasındaki ilişkileri ele alan teorik modelleri test etmektedir.
Yöntem: Bu araştırmada öğretim liderliği, algılanan örgütsel destek, iş doyumu
ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin tespit edilmesi için ilişkisel model kullanılmıştır.
Çalışmanın ana uygulama örneklemini Kütahya ilinde bulunan ilkokul, ortaokul ve
liselerde görev yapan 462 öğretmen oluşturmaktadır. Bu araştırmada veriler Minnesota
İş Doyumu Ölçeği, Örgütsel Bağlılık Ölçeği, Algılanan Örgütsel Destek Ölçeği ve
Öğretim Liderliği Ölçeği ile toplanmıştır. Araştırmada veri toplama aracıyla elde edilen
verilerin analizinde frekans, yüzde, aritmetik ortalama, t-testi, Mann Whitney U,
ANOVA, Kruskal Wallis ve korelasyon analizi kullanılmıştır. Ölçeklerin yapı
geçerliliğinin sağlanmasında doğrulayıcı ve açımlayıcı faktör analizi yapılmış; yapısal
eşitlik modelinin test edilmesinde ise Path analizinden yararlanılmıştır. Söz konusu
analizlerde LISREL ve SPSS programlarından faydalanılmıştır.
Bulgular: Bu araştırmada öğretim liderliği ve algılanan örgütsel destek, doğrudan
iş doyumunu; iş doyumunun da yine doğrudan duygusal bağlılığı, devam bağlılığını ve
normatif bağlılığı etkilediği varsayılarak oluşturulan ilk model doğrulanmıştır. Buna göre
öğretim liderliğinin iş doyumunu, algılanan örgütsel desteğin iş doyumunu, iş
doyumunun ise duygusal bağlılık, devam bağlılığı ve normatif bağlılığı olumlu yönde
anlamlı bir şekilde etkilediği bulunmuştur. Ayrıca öğretim liderliği ve algılanan örgütsel
desteğin iş doyumu üzerinden duygusal bağlılığı, devam bağlılığını ve normatif bağlılığı
olumlu yönde etkilediği bulunmuştur.
Oluşturulan ikinci modelde, öğretim liderliğinin, algılanan örgütsel desteği;
algılanan örgütsel desteğin iş doyumunu, duygusal bağlılığı, devam bağlılığını ve normatif bağlılığı; iş doyumunun da duygusal bağlılığı, devam bağlılığını ve normatif
bağlılığı doğrudan etkilediği varsayılmıştır. Bu modelde algılanan örgütsel destek ile
devam bağlılığı arasındaki ilişkinin anlamsız çıkması nedeniyle model bu ilişki
kaldırılarak tekrar test edilmiş ve ilişkilerin anlamlı olduğu görülmüştür. Oluşturulan bu
modelde öğretim liderliğinin algılanan örgütsel desteği pozitif etkilediği, algılanan
örgütsel desteğin iş doyumu, duygusal bağlılık ve normatif bağlılığı artı yönde etkilediği,
iş doyumunun da duygusal bağlılık, devam bağlılığı ve normatif bağlılığı olumlu yönde
etkilediği bulunmuştur. Bununla birlikte öğretim liderliğinin, algılanan örgütsel destek
üzerinden iş doyumunu, duygusal bağlılığı ve normatif bağlılığı olumlu etkilediği; iş
doyumu üzerinden de duygusal bağlılığı, devam bağlılığını ve normatif bağlılığı olumlu
yönde etkilediği görülmüştür.
Sonuç ve Öneriler: Araştırmada doğrulanan birinci model; müdürlerin öğretim
liderliği ve öğretmenlerin algıladıkları örgütsel desteğin, iş doyumu üzerinden
öğretmenlerin kuruma bağlılıklarının arttırdığını göstermektedir. İkinci modelde ise
müdürlerin sahip olduğu öğretim liderliği davranışları, iş doyumu ve algılanan örgütsel
destek üzerinden çalışanların bağlılığını arttırdığı gözlenmektedir. Bu bakımdan
müdürlerin öğretim liderliği davranışları ve çalışanlarına destekleyici ortamın nasıl
oluşturulacağı konusunda bilgilendirilmesi önerilebilir